مصوبه سند دانشگاه اسلامی
مصوبه سند دانشگاه اسلامی
جلسه 735 مورخ 25/4/1392 شورایعالی انقلاب فرهنگی
منتشره در روزنامه رسمی شماره 19942 مورخ 30/5/1392
شماره 4950/92/دش ـ 1/5/1392
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
دانشگاه آزاد اسلامی ـ نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها
جهاد دانشگاهی ـ دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی
مصوبه «سند دانشگاه اسلامی» که در جلسه 735 مورخ 25/4/1392 شورایعالی انقلاب فرهنگی و براساس مصوبه شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجراء ابلاغ میشود:
مقدمه
دانشگاهها و مراکز آموزش عالی هر جامعه، معرّف بالاترین سطح از تفکر و علم آن جامعه محسوب میشوند و اصول جهانبینی و نظام اعتقادی و ارزشی جامعه را در خود متجلّی میسازند و با تربیت متفکران و دانشمندان و مدیران آینده در جهت بخشیدن به حرکتهای گوناگون فکری، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی جامعه مؤثر واقع میشوند. از اینجا میتوان گفت که دانشگاههای مختلف جهان، علاوهبر اشتراکاتی که به اعتبار دانشگاه بودن، با یکدیگر دارند، به اعتبار تعلق به جوامعی با بینشها و ارزشهای مختلف، واجد خصوصیاتی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز میسازد.
جامعه ایرانی که در انقلاب اسلامی با رویکرد الهی، جهانبینی اسلامی را مبنای شؤون گوناگون زندگی خود قرار داد، خواهان آن است که آموزش عالی متناسب با مبانی و ارزشهای اسلامی داشته باشد تا با تربیت متفکران و مدیران بر وفق آن مبانی و معیارها، به ترویج و تعمیم آنها در جامعه اسلامی مبادرت ورزد.
احیای هویت تمدنی و پیشرفت جمهوری اسلامی، مستلزم رشد متوازن و همه جانبه ابعاد علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور است که در مسیر تعالی آن، آموزش عالی کشور نقش پیشران و موتور محرکه را برعهده خواهد داشت.
پیرو بیانات رهبر انقلاب و براساس مصوبه جلسه 402 مورخ 14/5/1376 شورایعالی انقلاب فرهنگی، شورای اسلامی شدن مراکز آموزشی به منظور تدوین، راهبری و نظارت بر حُسن اجرای سیاستهای لازم برای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی با عنایت به دیدگاههای مقام معظم رهبری تشکیل شد.
براساس آییننامه شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی، مصوب جلسه 424 مورخ 13/5/1377 شورایعالی انقلاب فرهنگی، تدوین و پیشنهاد سیاستها و راهبردهای مرتبط با اسلامی شدن اولویت اصلی شورا قرار گرفت. برای تحقق این منظور، شورا به نقد و ارزیابی دقیق اقدامات و فعالیتهای گذشته در مورد اسلامی شدن دانشگاهها پرداخته و با شناسایی نقاط قوت و ضعف، زمینههای فکری و مطالعاتی لازم برای سیاستگذاری دقیق و اصولی و برنامهریزی جامع و واقعبینانه را فراهم آورد که نتیجه آن تدوین «سند دانشگاه اسلامی» [اسلامی شدن دانشگاهها و تعریف دانشگاه اسلامی در این سند براساس دیدگاه و رهنمودهای حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری تنظیم شده است] در سال 1377 گردید.
بنابراین فرآیند اسلامیسازی دانشگاهها پیشینهای بیش از یک دهه دارد و شاید بتوان گفت اولین سند مدون ملی در راستای تحقق آرمان انقلاب اسلامی است که با مشارکت صاحبنظران حوزوی و دانشگاهی، تدوین گردید.
پس از گذشت بیش از یک دهه تلاش و تدبیر مدیران و مجریان وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی در اجرای سیاستهای مصوب سند اولیه دانشگاه اسلامی و بررسی آسیبشناسانه مفاد و محصول سند در بازه زمانی سالهای 1389 ـ 1377 و برخورداری از بلوغ و بالندگی علمی ـ مدیریتی کشور در عرصه تدوین اسناد کلان ملی و با عنایت به مراعات اقتضائات و شرایط معاصر جامعه اسلامی، ضرورت به روزسازی سند و تعیین نسبت و مناسبات آن با اسناد فرادستی و پیرامونی جهت استفاده بهینه از ظرفیت ملی برای دستیابی به اهداف، در مسیر اسلامیسازی دانشگاهها بر متولیان امر محرز گردید.
برهمین اساس در پی تأکید دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی و مصوبه جلسه 212 مورخ 18/12/1389 اسلامی شدن دانشگاهها، دبیرخانه شورا در سال 1391 مأموریت بازنگری و به روز رسانی سند را ذیل راهبرد کلان «نهادینه کردن نگرش اسلامی به علم و تسریع در فرآیندهای اسلامی شدن نهادهای آموزشی و پژوهشی» و راهبردهای کلان مرتبط «10، 8، 6، 2» نقشه جامع علمی کشور با نگرشی نظام واره به ابعاد (فرهنگی ـ تربیتی، آموزشی، پژوهشی، فناوری و مدیریتی) دانشگاه اسلامی [ در این سند منظور از «دانشگاه اسلامی» دانشگاهها و مؤسسات آموزشی ـ پژوهشی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی بوده و به تعبیر دیگر نظام آموزش عالی مراد میباشد.] به انجام رساند.
بنابراین با استفاده از تجربیات گذشته و آیندهپژوهی با طراحی و رویکردهای علمی و تحلیلی با تشکیل کارگروههای چهارگانه تخصصی و همکاری صمیمانه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، جهاد دانشگاهی، کمیسیون حوزوی، شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان و با مشارکت فعال نخبگان و کارشناسان دانشگاهی و حوزوی و مشارکت دانشگاههای کشور از طریق ارتباطات مستقیم و مجازی سند مذکور همسو با اسناد فرادستی تدوین گردید [شایان ذکر است کلیات، اصطلاحات و مدلهای مفهومی و سایر مباحث تکمیلی در نسخه پیوست ارائه شده است.] و در جلسات فشرده به تصویب شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی رسید.
فصل اول
مأموریت
دانشگاهها و مراکز آموزش عالی هر جامعه نماد بالاترین سطح علم و فرهنگ آن جامعه محسوب میشوند؛ بنابراین آموزش عالی کشور بایستی، مبدأ تحولات علم و فرهنگ باشد. احیای هویت تمدنی و پیشرفت جمهوری اسلامی، مستلزم رشد متوازن و همه جانبه ابعاد علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور است که در مسیر تعالی آن، آموزش عالی کشور نقش پیشران و موتور محرکه را برعهده خواهد داشت.
آموزش عالی کشور رسالتهای مختلفی در ابعاد فرهنگی ـ تربیتی، آموزشی، پژوهش و فناوری و مدیریتی برعهده دارد که بایستی آنها را به صورت نظامواره لحاظ نمود که مهمترین آنها عبارتند از:
ـ تربیت متخصصین متعهد، خلاق، متخلق، ماهر و کارآفرین
ـ تولید، انتقال و انتشار علم و فناوری در خدمت نیازهای جامعه اسلامی
ـ ساختاری کارآمد و اثربخش با تعامل سازنده و اثرگذار در سطوح ملی، منطقهای و فراملی
فصل دوم
اصول و مبانی
1) حاکمیت اصول اعتقادی، احکام و اخلاق اسلامی در تمامی ابعاد دانشگاه
نهادینهسازی اصول، معارف، شریعت و اخلاق اسلامی و توجه به فرهنگ امامت، ولایت و انتظار در تمامی ابعاد دانشگاه اسلامی
2) خردورزی و عقلانیت
تقویت عقلانیت، خردورزی و خلاقیت در میان دانشگاهیان در پرتو تعالیم اسلامی و توجه به همسویی مفاهیم وحیانی، عقلانی و تجربی
3) قدسی بودن علم و محیطهای علمی
توجه به قداست علم و فضای آموزش عالی و تلقی عبادت از تعلیم و تعلم و تکریم عالم و متعلم
4) تقدم تزکیه بر تعلیم
اولویت دادن به تربیت و تهذیب روحی و تعالی معنوی سرمایه انسانی دانشگاه و محوریت داشتن تزکیه در محتوای آموزشی و پژوهشی و تنظیم ساختارهای دانشگاه
5) تعهد به آرمانهای انقلاب اسلامی
برخورداری از بینش و بصیرت دینی و سیاسی و ایفای نقش در عرصههای مختلف و حضور فعال در صحنه و تقویت دلبستگی به نظام و وفاداری به ارزشها و صبر و پایداری در جهت تحقق آرمانهای انقلاب اسلامی
6) جهاد علمی و ارتقای اعتماد به نفس ملی و تولید علم نافع و توسعه نهضت نرمافزاری
ارتقای خودباوری علمی و رهایی از وابستگی علمی، تولید و توسعه علم نافع، کارآمد و بومی در جهت تأمین آرمانهای نظام به منظور پیشرفت و خودکفایی علمی ـ فناوری و ترویج آزاداندیشی و تضارب آراء در میان دانشگاهیان
7) تقدم منافع ملی و مصالح عمومی بر منافع فردی و گروهی و اهتمام بر وحدت ملی
مقدم داشتن منافع نظام بر منافع شخصی و گروهی و ایفای نقش مؤثر دانشگاه در حفظ مصالح نظام و تأمین منافع عمومی و وحدت ملی و در خدمت جامعه بودن دانشگاهها
8) تمدنسازی دانشگاهها
تولید دانش و فرهنگ تمدنی با رویکرد اسلامی و آیندهپژوهانه و تأثیرگذار و الگو برای دانشگاههای جهان و احراز مرجعیت علمی
9) وحدت حوزه و دانشگاه
وحدت در هدف و تعامل و همکاری همه جانبه؛ علمی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و هنری حوزه و دانشگاه
10) عدالتمحوری در تمامی شؤون دانشگاه
توزیع و بهرهمندی عادلانه از امکانات آموزش عالی در نظامات چهارگانه با تأکید بر عدالت آموزشی
11) تعادل و هماهنگی در نظامات چهارگانه دانشگاه
ایجاد توازن هدفمند و یکپارچگی در نظامهای چهارگانه دانشگاه؛ فرهنگی ـ تربیتی، آموزشی، پژوهشی ـ فناوری و مدیریتی
12) ارتقای جایگاه هدایتگر خانواده در تعالی بخشی علمی و فرهنگی دانشجویان
تقویت بنیان خانواده و گزینش بومی با تأکید بر مسؤولیت پایانناپذیر خانواده در امر تعلیم و تربیت با احترام به هویت دانشجو
13) اعتلای فرهنگی فضای عمومی دانشگاه
انضباطبخشی و اعتلای فرهنگی ـ تربیتی فضای عمومی دانشگاهها و رعایت شؤونات محیط علمی و تعظیم شعائر در دانشگاهها براساس فرهنگ اسلامی
14)اهتمام به ملازمات پیوستگی دو نظام آموزش عالی و آموزش عمومی
ایجاد پیوستگی در سیاستگذاری و برنامهریزی میان دو دوره آموزش عمومی و آموزش عالی به منظور تداوم فرآیند فعالیتهای تعلیم و تربیت
فصل سوم
چشمانداز نظام آموزش عالی در افق 1404:
«برخوردار از دانشگاهها و پژوهشگاههای پیشگام در عرصه تولید دانش تمدنی و تبیین و توسعه فرهنگ جهانی اسلام و پیشتاز در گسترش مرزهای دانش و علوم کاربردی و کارآمد مبتنی بر نگرش وحیانی به منظور کسب مرجعیت علمی و فرهنگی در منطقه و جهان اسلام و دارای اساتید عالم، متدین، عدالتخواه و آزاداندیش تربیتیافته در مکتب اسلام و انقلاب، مسؤولیتپذیر در عرصههای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با توانایی تربیت متخصصانی متدین و متعهد و دانشمندانی برتر»
دانشگاه اسلامی در افق 1404 با اتکال بر قدرت لایزال الهی و در راستای احیای تمدن اسلامی ـ ایرانی دارای چشماندازهای بخشی ذیل خواهد بود:
1 ـ چشمانداز فرهنگی ـ تربیتی:
«خردورز، آزاداندیش و خلاق»، «با اعتماد به نفس علمی و ملی بالا و تأمینکننده استقلال علمی و خودکفایی کشور»، برخوردار از «هویت تمدنساز اسلامی ـ ایرانی»، «الهامبخش در جهان اسلام»، «متعهد به آرمانهای انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی»، «پرورشدهنده نخبگانی عالم، معتقد، متشرع و متخلق و مهذب» و «تجلیبخش الگوی سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی»
2 ـ چشمانداز آموزشی:
«برخوردار از اساتید عالم، متدین، انقلابی، محقق و مولد علم نافع، کارآمد و منطبق بر آموزههای دینی و وحیانی، عدالتخواه و آزاداندیش تربیتیافته در مکتب اسلام و انقلاب، مسؤولیتپذیر در عرصههای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با توانایی تربیت دانشآموختگانی متخصص، متعهد، خلاق و کارآفرین، تولیدکننده محتوای آموزشی منطبق بر دین، عدالت محور، معتقد به نورانیت و قدسیت علم و تکریم عالم و متعلم»
3 ـ چشمانداز پژوهش و فناوری:
پیشتاز در عرصه «تولید و گسترش مرزهای دانش و علوم کاربردی و کارآمد مبتنی بر آموزههای دینی و وحیانی» با «مرجعیت علمی و فرهنگی در جهان اسلام» و «پیشتاز نهضت نرمافزاری» با توانایی جذب و تربیت محققانی نوآور و توانمند در حل و تحلیل چالشهای علمی و بینالمللی و دانشمندانی برتر در عرصههای مورد نیاز کشور و منطقه و متعامل با حوزه
4 ـ چشمانداز مدیریتی:
«متوازن و نظاممند»، « عدالتمحور و کارآمد»، «در خدمت مصالح عمومی و منافع ملی»، «کارآفرین، ارتقاءدهنده بعد علمی، مهارتی و اخلاقی سرمایههای انسانی»، «دارای شاخص و استانداردهای بومی» و «پویا و با نشاط»
فصل چهارم
اهداف کلان [در اسناد پیوستی براساس چشماندازهای بخشی و اهداف کلان، اهداف عملیاتی تدوین خواهد شد.]
1) تعمیق و نهادینهسازی معارف و آموزههای اسلامی در دانشگاهها
2) تحقق آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی
3) تولید دانش تمدنی به ویژه علوم انسانی ـ اسلامی
4) تعمیق خردورزی و عقلانیت و تقویت روحیه آزاداندیشی و خلاقیت در دانشگاهها
5) دستیابی دانشگاهها به اقتدار علمی، فرهنگی و اقتصادی در جهان اسلام و منطقه
6) توسعه عدالت آموزشی با توجه به آمایش سرزمین
7) توسعه تعامل علمی در عرصههای بینالمللی و دستیابی به مرجعیت علمی و فرهنگی در منطقه و جهان اسلام
8) گسترش تعامل حوزه و دانشگاه
9) تحقق سبک صحیح زندگی اسلامی
10) ارتقای مستمر و نظاممند بعد علمی، مهارتی و اخلاقی دانشگاهیان
11) مشارکت حداکثری دانشگاهها در تمدنسازی نوین اسلامی
12) احیاء و ارتقای نقش خانواده در فرآیند تعلیم و تربیت
فصل پنجم
نظام فرهنگی ـ تربیتی
راهبرد 1:
تبیین و طراحی نظام جامع فرهنگی ـ تربیتی دانشگاهها مبتنی بر آموزههای اسلامی و هماهنگی دیگر نظامات [نظام «آموزشی»، نظام «پژوهش و فناوری» و نظام «مدیریتی»] دانشگاهی با آن
اقدامات:
1ـ1 ـ طراحی، تدوین و تحقق نظام جامع فرهنگی تربیتی براساس مبانی، اصول، اهداف، مراحل و روشهای فرهنگ و تربیت اسلامی
2ـ1 ـ تدوین آییننامه هماهنگکننده و انسجامبخش دیگر نظامات دانشگاهی با نظام جامع فرهنگی ـ تربیتی در محیط دانشگاه
3ـ1 ـ ایجاد جایگاه سازمانی مناسب و کارآمد برای تحقق نظام جامع فرهنگی ـ تربیتی در دانشگاهها متناسب با محیط دانشگاه
راهبرد 2:
بازنگری و تبیین فلسفه تعلیم و تعلم و متعالیسازی انگیزه تدریس و تحصیل در دانشگاهیان
اقدامات:
1ـ2 ـ بازتدوین فلسفه تعلیم و تعلم
2ـ2 ـ تدوین فلسفه تعلیم و تعلم ناظر به رشتههای مختلف دانشگاهی
3ـ2 ـ گفتمانسازی فلسفه تعلیم و تعلم
4ـ2 ـ الگوسازی از شخصیتها و مفاخر علمی ـ فرهنگی کشور
راهبرد 3:
تبیین و طراحی نظام رتبهبندی فرهنگی ـ تربیتی اسلامی دانشگاهها به منظور ایجاد فضای رقابتی
اقدامات:
1ـ3 ـ طراحی، تدوین و بهینهسازی مؤلفهها، شاخصها، ساختار و کارکرد نظام رتبهبندی فرهنگی ـ تربیتی با نگرش اسلامی
2ـ3 ـ تدوین آییننامه رتبهبندی فرهنگی ـ تربیتی دانشگاهها و بازتعریف تخصیص بودجه و ظرفیتهای دانشگاهها براساس آن
3ـ3 ـ ایجاد نهاد رتبهبندی و نظارت و ارزیابی دانشگاهها در سطح ملی به صورت فرادستگاهی در جهت افزایش فضای رقابتی میان دانشگاهها
راهبرد 4:
تبیین نقش تربیتی و اخلاقی استادان و تکریم مقام ایشان
اقدامات:
1ـ4 ـ تدوین شاخصهای تکریم و فرآیند شناسایی و انتخاب اساتید الگو
2ـ4 ـ تجلیل از اساتید منتخب علمی، فرهنگی و سیاسی در محیط دانشگاه
3ـ4 ـ ترغیب اساتید به مشارکت در فعالیتهای فرهنگی ـ تربیتی و اجتماعی
4ـ4 ـ ترویج نقش و جایگاه تربیتی و اخلاقی اساتید و نهادینهسازی آن در جامعه
5 ـ4 ـ تـقویت جایگاه هماندیشی اساتید و ارتقای ظرفیت آن در حل مسائل کلان نظام و طراحی سـاز و کار تعامل اساتید با مسؤولین دستگاهها و مسؤولین ارشد نظام
6 ـ4 ـ تقویت نقش «استاد مشاور» به منظور تسری نقش اساتید از حوزههای آموزشی به حوزههای فرهنگی ـ تربیتی
7ـ4 ـ تدوین اخلاق حرفهای اسلامی اساتید
راهبرد 5:
احیای هویتِ تمدنساز اسلامی ـ ایرانی با ارتقای روحیه خودباوری و نفی انفعال و خودباختگی در مقابل تمدن غرب
اقدامات:
1 ـ 5 ـ تبیین ابعاد، مؤلفهها و شاخصهای هویتِ تمدن اسلامی ـ ایرانی و مواجهه انتقادی با دیگر تمدنها
2 ـ 5 ـ تدوین نقشه راه مشارکت فعال اساتید، نخبگان و دانشجویان در پروژههای ملی و تمدنی و فراهم کردن ساز و کار حمایت از ایشان
3 ـ 5 ـ ایجاد ساز و کار کارآمد به منظور پژوهش مستمر و رصد تحولات تمدن غرب و غربشناسی با هدف تعامل انتقادی با آن براساس معیارهای عقلانیت اسلامی
4 ـ 5 ـ توسعه نظریهپردازی و طراحی برنامههای آموزشی و پژوهشی در جهت تبیین دستاوردهای [دستاوردهایی نظیر جهاد سازندگی، بسیج، نهضت سوادآموزی، سپاه، جهاد دانشگاهی و......] انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
5 ـ 5 ـ تدوینِ ساز و کار فرهنگسازی برای ارتقای منزلت نخبگان و توجه به نخبهپروری
6 ـ 5 ـ مطرح کردن دستاوردهای دانشمندان اسلامی ـ ایرانی قدیم و جدید در متون درسی
7 ـ 5 ـ حمایت، تشویق و الگوسازی از شخصیتها، مفاخر فرهنگی و تجلیل از مقام شهدای علم و فناوری
راهبرد 6:
تعمیق بینش، بصیرت و افزایش نشاط سیاسی ـ فرهنگی و انقلابی دانشگاهیان
اقدامات:
1 ـ 6 ـ تبیین و ترویج اندیشههای سیاسی و فرهنگی حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری
2 ـ 6 ـ طراحی و تدوین دورههای دانشافزایی در سطوح مختلف (اساتید، دانشجویان و کارکنان)
3 ـ 6 ـ گسترش و تعمیق نهضت نرمافزاری در جهت تدوین نظریههای اجتماعی و سیاسی مبتنی بر بینش انقلابی ـ اسلامی
4 ـ 6 ـ حمایت از جلسات نقد، مناظره و کرسیهای آزاداندیشی در جهت افزایش نشاط سیاسی دانشگاهها
5 ـ 6 ـ حمایت و ساماندهی مؤسسات و مراکز مطالعاتی ـ تحقیقاتی به منظور تولید و استفاده بهینه از محصولات آنان در حوزه انقلاب اسلامی و استکبارستیزی
6 ـ 6 ـ ارزیابی مستمر وضعیت سیاسی ـ فرهنگی دانشگاهیان و اصلاح و ارتقای ضوابط فعالیتهای سیاسی و فرهنگی
راهبرد 7:
تقویت منطق خردورزی و روحیه آزاداندیشی، پرسشگری و پاسخگویی و نقدپذیری در فضای عمومی و علمی دانشگاهها
اقدامات:
1ـ7 ـ تأمین زیرساختهای حقوقی لازم جهت توسعه آزاداندیشی و بازنگری در قوانین موجود با هدف حمایت از روحیه خردگرایی و آزاداندیشی و پرسشگری
2ـ7 ـ برنامهریزی و تدوین ضوابط و مقررات جامع جهت ممانعت از مداخلات برون دانشگاهی در مقوله آزاداندیشی، خردورزی و پرسشگری
3ـ7 ـ حمایت، تقویت و توسعه کرسیهای آزاداندیشی، نقد و مناظره و تدوین سیاستهای تشویقی
4ـ7 ـ برنامهریزی برای ابداع روشهای نوین در عرصه آزاداندیشی و خردورزی
5 ـ7 ـ طراحی و اجرای دورههای آموزشی و توجیهی برای متولیان و برگزارکنندگان کرسیهای آزاداندیشی در دانشگاهها
راهبرد 8:
ارتقای تعامل حوزه و دانشگاه با تأکید بر حل مشکلات فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی جامعه
اقدامات:
1 ـ 8 ـ ایجاد ساز و کار و ساختار کارآمد وحدت حوزه و دانشگاه و تقویت نهادها و مراکز موجود
2 ـ 8 ـ شناسایی زمینههای همکاری مشترک و تعیین اولویتهای همکاری حوزه و دانشگاه در جهت رفع نیازهای جامعه و حل مسائل کلان فرهنگی، سیاسی و اجتماعی
3 ـ 8 ـ حمایت از حضور علمی، فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی حوزویان و دانشگاهیان در مراکز علمی یکدیگر
4 ـ 8 ـ معرفی اسوههای علمی، فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی حوزه و دانشگاه به یکدیگر
5 ـ 8 ـ آسیبشناسی تعامل حوزه و دانشگاه و بررسی راهکارهای ارتقای آن
6 ـ 8 ـ حمایت و توسعه حوزههای علوم اسلامی دانشگاهیان و استفاده از ظرفیت آنها در جهت ارتقای سطح آموزش عالی کشور
راهبرد 9:
تبیین و ترویج نواندیشی دینی در زمینههای مورد نیاز دانشگاهیان و نخبگان با سازماندهی ظرفیتهای حوزوی و دانشگاهی
اقدامات:
1 ـ 9 ـ تعریف و تبیین مؤلفههای هستیشناسی، ارزششناسی، معرفتشناسی و انسانشناسی نواندیشی دینی
2 ـ 9 ـ تعریف و تبیین جایگاه و منزلت عقل و وحی در نظام فکری ـ دینی
3 ـ 9 ـ تبیین رابطه علم و دین در خدمات متقابل هر دو در شکوفایی تمدن اسلامی ـ ایرانی
4 ـ 9 ـ زمینهسازی فرهنگی و اجتماعی برای نواندیشی دینی و حمایت از تولید ادبیات نو در این زمینه
5 ـ 9 ـ معرفی، الگوسازی و حمایت از چهرههای خلاق و نواندیش دینی
6 ـ 9 ـ ترویج عقلانیت و حکمت اسلامی در جهت ارتقای خردورزی و دینباوری
7 ـ 9 ـ ترویج اسلام ناب محمدی و مقابله با آفتهای التقاط، تحجر، سطحینگری، خرافهگرایی، بدعت و عرفانهای نوظهور
راهبرد 10:
افزایش روحیه نشاط، امید و پویایی در دانشگاهیان و مدیریت زمان جهت بهرهوری بهینه از سرمایه عمر با بهرهگیری از آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ10 ـ تفسیر و تبیین جامع از شادی و نشاط و ارائه الگوی مطلوب
2ـ10 ـ ایجاد ساز و کار تقویت نشاط و امید به آینده
3ـ10 ـ آموزش مدیریت زمان و کسب مهارتهای لازم جهت استفاده بهینه از وقت و عمر
4ـ10 ـ تقویت تشکلهای دانشجویی به منظور مشارکت دانشجویان در فعالیتهای دانشگاهی
5 ـ 10 ـ شناسایی و بهرهمندی از ظرفیتهای دانشگاهی و غیردانشگاهی به منظور افزایش روحیه نشاط و پویایی
6 ـ10 ـ ترویج ورزش با تأکید بر ورزش همگانی و توسعه امکانات ورزشی در دانشگاهها
7ـ10 ـ نهادینهسازی فرهنگ مطالعه، کار، تلاش و فعالیتهای جهادی
راهبرد 11:
ارتقای روحیه قانونمداری، مسؤولیت و نظمپذیری و التزام به اخلاق حرفهای اسلامی
اقدامات:
1 ـ 11 ـ تعریف و تبیین مبانی و شاخصهای قانونمداری، مسؤولیت و نظمپذیری و اخلاق حرفهای اسلامی
2 ـ 11 ـ تدوین مرامنامه و منشور مسؤولیتهای فرهنگی ـ اجتماعی و منشور اخلاق حرفهای اسلامی دانشگاهیان
3 ـ 11 ـ آسیبشناسی روندهای مشارکتی موجود و طراحی و استقرار نظام مشارکت دانشگاهیان
4 ـ 11 ـ زمینهسازی و استفاده حداکثری از ظرفیتها و توان دانشجویان در همکاری برای اداره امور دانشگاه
5 ـ 11 ـ ایجاد زمینه آموزش و تعیین مشوقها در جهت تقویت روحیه مسؤولیت و نظمپذیری و قانونمندی دانشگاهیان در مسائل اجتماعی، ملی و بینالمللی
6 ـ 11 ـ ایجاد زمینه و ساختار کارآمد و توسعه هدفمند کانونهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جهت همکاری بین تشکلی دانشگاهها
7 ـ 11 ـ زمینهسازی و ارتقای انگیزه و روحیه مشارکتجویی دانشگاهیان و توسعه قابلیتهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی و گروهی ایشان
راهبرد 12:
تعامل اثربخش فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دانشگاههای کشور با دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دیگر کشورها به ویژه در جهان اسلام و افزایش سهم تأثیرگذاری بر آنها
اقدامات:
1ـ12 ـ شناسایی و استفاده از ظرفیتهای دانشگاهها و نهادها در حوزه فعالیتهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در عرصه بینالمللی
2ـ12 ـ ایجاد ساختارهای کارآمد و اثربخش جهت توسعه هماهنگی و همافزایی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در عرصه بینالمللی
3ـ12 ـ طراحی ساز و کارهای هماندیشی و تعامل نخبگان فرهنگی دانشگاههای جهان در جهت تحقق جبهه متحد آزاداندیشان استکبارستیز و مبارزه با آپارتاید علمی و سیاسی و صهیونیسم بینالمللی و حمایت از مستضعفین به ویژه ملت فلسطین
4ـ12 ـ توسعه تعامل با دانشگاههای جهان اسلام و استفاده مؤثر از تعاملات علمی ـ بینالمللی در جهت مشارکت فعال و مؤثر در عرصههای فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی و کسب تجربیات بینالمللی
5 ـ12 ـ حمایت از شبکههای دانشگاهی مردمنهاد در جهان اسلام در جهت حمایت از بیداری اسلامی به ویژه اتحادیه جهانی اساتید مسلمان دانشگاهها و سایر تشکلهای بینالمللی اساتید
6 ـ12 ـ توسعه فعالیتهای علمی بینالمللی از طریق افزایش سهم دانشگاهها با محوریت بیداری اسلامی
7ـ12 ـ حمایت از فعالان و فعالیتهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان جهان منطبق با آرمانهای انقلاب اسلامی
راهبرد 13:
گسترش فرهنگ جهاد، ایثار، شهادت و ترویج ارزشهای دفاع مقدس و زمینهسازی برای خدمترسانی به مستضعفین در دانشگاهها
اقدامات:
1ـ13 ـ تدوین مؤلفهها، شاخصها و ارزشهای دفاع مقدس، فرهنگ جهادی و روحیه بسیجی
2ـ13 ـ تدوین دستاوردهای علمی و فرهنگی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی و استفاده در متون و برنامههای درسی
3ـ13 ـ ترویج فرهنگ جهادی و تفکر بسیجی و زمینهسازی برای مشارکت حداکثری همه دانشگاهیان در برنامههای جهادی و خدمترسانی به محرومین و مستضعفین در عرصههای ملی و بینالمللی
4ـ13 ـ توسعه فعالیتهای علمی، فرهنگی، ادبی و هنری در حوزههای دفاع مقدس و تکریم مقام والای شهیدان
5 ـ13 ـ معرفی و تکریم جانبازان و ایثارگران و چهرههای حماسهساز دفاع مقدس و بسیجیـان موفق در عرصـههای علمـی و فرهنگـی به عنـوان الگـو بـرای نسـل جـوان دانشگاهی
راهبرد 14:
نهادینهسازی فرهنگ عفاف و حجاب، ساماندهی فضای عمومی دانشگاهها و حفظ شؤون محیط علمی دانشگاه
اقدامات:
1ـ14 ـ گسترش فرهنگ عفاف و حجاب با تأکید بر اجرای ضوابط، تکمیل و متناسبسازی آن با مقتضیات دانشگاهی و مراکز آموزشی و نظارت بر حُسن اجراء
2ـ14 ـ ایجاد ساز و کار ترویج، اجراء و به روز رسانی طرح انطباق و بازنگری و کارآمدسازی شاخصها و مراعات اصول آن در فرآیند اعتباربخشی بیمارستانها و مراکز بهداشتی
3ـ14 ـ اجرای دقیق و به روز رسانی استانداردها و آییننامههای پوشش و رفتار حرفهای در محیطهای آموزش و درمان دولتی و غیر دولتی
4ـ14 ـ حمایت از پژوهشها و فعالیتهای علمی و کاربردی در زمینه عفاف و حجاب در دانشگاهها
5 ـ14 ـ تشویق دانشگاهیان فعال دارای نوآوری و ابتکار در جهت ترویج و زمینهسازی فرهنگ عفاف و حجاب
6ـ14 ـ بازنگری و بهسازی در طراحی فضاها و بهینهسازی خدمات دانشگاه با هدف کاهش اختلاط غیرضروری دختر و پسر
7ـ14 ـ بهسازی محیطهای درمانی براساس معماری اسلامی ـ ایرانی به منظور ارتقای سلامت معنوی
8 ـ14 ـ ترغیب و حمایت از تأسیس و گسترش دانشگاههای ویژه دختران و پسران با رعایت عدالت و کیفیت آموزشی و حق انتخاب داوطلبانه خانوادهها
9ـ14 ـ تبیین و تدوین منشور حقوق بیمار و تکریم آن در فرآیند آموزش و درمان و رعایت احکام شرعی و آداب اسلامی
10ـ14 ـ استفاده از فرصتهای متون درسی مرتبط، جهت تبیین فلسفه، ارزش و موازین شرعی حجاب و عفاف با تأکید بر نتایج فردی و اجتماعی در محیط دانشگاه
11ـ14 ـ حمایت از طراحی، تولید، تأمین و دسترسی آسان به پوشش متناسب با ارزشهای اسلامی جهت توسعه فرهنگ عفاف و حجاب
12ـ14 ـ تبیین آثار مثبت و سازنده حجاب و عفاف در رشد علمی و اخلاقی جامعه در جهت اقناع جوانان دانشجو و درونیسازی حجاب و آگاهی بخشی در مورد آثار و پیامدهای منفی ترویج اخلاق جنسی غربی
13ـ14 ـ ایجاد ساز و کار اثربخش جهت ترویج و توسعه فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر متناسب با شؤونات دانشگاه اسلامی
14ـ14 ـ ساماندهی و سیاستگذاری فرآیند جذب دانشجویان مستعد، ارزشی و محجبه خارجی به ویژه از جهان اسلام و ارتقای وضعیت فرهنگی و سیاسی آنان
راهبرد 15:
اولویت دادن به پذیرش بومی دانشجویان و تقویت ارتباط دانشگاه با خانواده
اقدامات:
1 ـ 15 ـ طراحی و تدوین نظام تعامل خانواده و دانشگاه و تقویت زیرساختهای ارتباط بین دانشگاه و خانواده با تأکید بر فضای مجازی
2 ـ 15 ـ بازنگری در نظام پذیرش دانشجو بر مبنای سند آمایش در راستای تقویت بومی گزینی
3 ـ 15 ـ ارتقای سطح کیفی دانشگاههای بزرگ استانی جهت حفظ نخبگان در استانهای خود
4 ـ 15 ـ اطلاعرسانی از وضعیت تحصیلی دانشجویان به خانوادهها و ارتقای دانش و بینش و به ویژه مسؤولیت پایانناپذیر تربیتی والدین در قبال فرزندان دانشجو
راهبرد 16:
اهتمام بر اصل خانواده محوری و ترویج و تسهیل ازدواج دانشجویی و تبیین موازین دینی و اخلاقی ارتباط مشروع و برقراری محرمیت حسب شرایط و مقتضیات در جهت رفع نیازهای معقول و واقعی دانشجویان
اقدامات:
1ـ16 ـ تبیین اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام و ارائه راهحلهای اسلامی و اخلاقی برای روابط سالم دانشجویان در فضاهای دانشگاهی و برنامهریزی برای رفع اختلاطهای غیرضروری در محیطهای علمی و دانشگاهی
2ـ16 ـ تدوین متون درسی جهت طرح مباحث مرتبط با نیازها و مقتضیات زندگی مشترک و اصلاح و بازنگری متون مغایر با آن
3ـ16 ـ تقویت فرهنگ مشاوره و توسعه نهادهای مشاوره اخلاقی و دینی دانشجویان و برگزاری دورههای آموزشی متناسب با سبک زندگی اسلامی
4ـ16 ـ آسیبشناسی و پایش ازدواجهای دانشجویی و یافتن راهکارهایی برای توسعه و ترویج آن
5 ـ16 ـ تهیه و تدوین پیوست فرهنگی خانواده محور در رشتههای مختلف
6ـ16 ـ تشویق و ترغیب ازدواج دانشجویی با رعایت اصل سادگی و الگوسازی آیین ازدواج آسان و آگاهانه
7ـ16 ـ شناسایی و هماهنگی نهادها، اشخاص و دستگاههای اجرایی برای تأمین امکانات و منابع مورد نیاز برای ازدواج دانشجویی
8 ـ16 ـ حمایت و تشویق دانشجویان متأهل و دارای فرزند در راستای ارتقای تحصیلی آنان
راهبرد 17:
تبیین و ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی با رویکرد تمدنسازی نوین اسلامی
اقدامات:
1ـ17 ـ آسیبشناسی سبک زندگی موجود و طراحی، تبیین و ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی و عناصر آن با تأکید بر سبک زندگی دانشگاهیان بر مبنای تمدنسازی نوین اسلامی
2ـ17 ـ ایجاد ساز و کار استفاده از ظرفیت متون درسی، منابع آموزشی و فعالیتهای فرهنگی به منظور تقویت معرفت، باور و عمل به سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی در دانشگاه
3ـ17 ـ تقویت فضایل اخلاقی و حرفهای مدیران و اعضای هیأت علمی و تحکیم نقش الگویی آنان در زمینه سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی
4ـ17 ـ ایجاد زمینه برای ایفای نقش مثبت دانشگاهها به ویژه اساتید در تبیین و ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی در جامعه
5 ـ17 ـ حمایت از پژوهشهای دانشگاهی مربوط به سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی
راهبرد 18:
تعظیم شعائر اسلامی و توجه خاص به نماز و مسجد محوری در فعالیتهای دینی، فرهنگی و علمی دانشگاه
اقدامات:
1 ـ 18 ـ ساماندهی و ارتقای عوامل مؤثر در توسعه و ترویج نماز و شعائر اسلامی در میان دانشگاهیان
2 ـ 18 ـ ساماندهی و حمایت مادی و معنوی از فعالیتها و محصولات فرهنگی، آموزشی و پژوهشی دانشگاهیان در حوزه نماز و شعائر اسلامی
3 ـ 18 ـ توسعه و تجهیز مساجد و نمازخانههای دانشگاهها و واحدهای مربوطه
4 ـ 18 ـ ساخت پردیس دانشگاهها با محوریت مسجد و طراحی الگوی مسجد دانشگاهی با رویکرد معماری اسلامی
5 ـ 18 ـ تجمیع فضاهای فرهنگی دانشگاهها با رویکرد مسجد محوری در فعالیتهای علمی و فرهنگی
6 ـ 18 ـ حمایت و تقویت هیأتهای دانشجویی در جهت تعظیم شعائر و عمق بخشیدن به فعالیتهای فرهنگی آنها
7 ـ 18 ـ متناسبسازی برنامههای علمی و آموزشی با فرهنگ نماز و روزه و تعظیم شعائر اسلامی
8 ـ 18 ـ تعمیق ابعاد معرفتی، معنوی و ارتقای روحیه تقواطلبی به عنوان مبنای تعظیم شعائر اسلامی
9 ـ 18 ـ ترویج و تشویق فرهنگ سبقت در خیرات و وقف با حمایت از خیرین و واقفین دانشگاهی و غیردانشگاهی و استفاده از انگیزههای آنان در ساخت و ارتقای مساجد
10 ـ 18 ـ جذب، تقویت و ارتقای دانش و مهارت ائمه جماعات در عرصههای علمی، فرهنگی و سیاسی
راهبرد 19:
ارتقای فرهنگ قرآن و عترت در بین دانشگاهیان به منظور انس با قرآن و تدبر و تفکر در آیات الهی و معارف اهل بیت (ع)
اقدامات:
1 ـ 19 ـ استخراج، تبیین و تدوین راهکارهای قرآن و عترت برای نهادینه کردن فرهنگ اسلامی
2 ـ 19 ـ تدوین ساز و کارها و اجرای شیوههای تشویقی حفظ و آشنایی با مفاهیم، ترجمه، تفسیر و تدبر در قرآن کریم
3 ـ 19 ـ حمایت از تدوین آموزههای قرآنی و معارف اهل بیت (ع) در متون درسی متناسب با رشتههای علمی
4 ـ 19 ـ تشکیل مراکز تحقیقاتی قرآنپژوهی و عترتپژوهی در حوزههای مختلف علوم
5 ـ 19 ـ حمایت از پایاننامهها، رسالهها و طرحهای تحقیقاتی بین رشتهای «قرآن و سنت» و علوم مختلف
6 ـ 9 ـ ایجاد ساز و کار علمی ـ آموزشی جهت به کارگیری آموزههای قرآنی و روایی در تولید علوم انسانی ـ اسلامی
7 ـ 19 ـ طراحی و تدوین سبک زندگی دانشگاهی بر مبنای آموزههای قرآن و معارف اهل بیت (ع)
راهبرد 20:
ساماندهی مقابله با جنگ نرم با تکیه بر مؤلفههای قدرت نرم انقلاب اسلامی
اقدامات:
1ـ20 ـ تبیین ابعاد گوناگون جنگ نرم دشمن و مؤلفههای قدرت نرم جمهوری اسلامی در محیط دانشگاهها
2ـ20 ـ شناسایی و بهرهگیری از شیوهها و فنون مبارزه با جنگ نرم و تبیین آن در دانشگاه و استفاده کارآمد از ابزار هنر در تقویت قدرت نرم
3ـ20 ـ طراحی برنامههای مختلف به منظور تقویت باورهای دانشگاهیان در مقابله با تهدیدات جنگ نرم دشمن
4ـ20 ـ رصد جریانهای فکری ـ فرهنگی و شناسایی پایگاههای مؤثر نفوذ جنگ نرم
5 ـ20 ـ حمایت از دانشگاهیان در عرصه تولید و نشر محتوا در مقابله با جنگ نرم به ویژه در فضای مجازی
6 ـ20 ـ ساماندهی فضای مجازی در محیط دانشگاهی و مدیریت آن براساس نظام جامع پدافند غیرعامل
7ـ20 ـ نهادینه نمودن نظام جامع پدافند غیرعامل و استفاده از اصول و ضوابط آن در سطوح مختلف دانشگاهی
8 ـ20 ـ ساماندهی و تبیین نقش و وظایف اساتید و دانشجویان به عنوان فرماندهان و افسران جنگ نرم
راهبرد 21:
طراحی و تدوین نظام جامع نظارت و ارزیابی مستمر فرهنگی ـ تربیتی دانشگاهها براساس شاخصهای اسلامی
اقدامات:
1ـ21 ـ تدوین شاخصها، فرآیندها و ساختارهای مناسب نظارت و ارزیابی نظام فرهنگی ـ تربیتی
2ـ21 ـ ایجاد ساز و کار نظارت و ارزیابی مستمر و هدفمند نظام فرهنگی ـ تربیتی در سه سطح «شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی»، «وزارتخانههای ذیربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی»
فصل ششم
نظام آموزشی
راهبرد 1:
برنامهریزی، تنظیم و بازنگری سرفصلها و تدوین متون و برنامهریزی آموزشی در تمامی شاخههای علوم براساس آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ1 ـ تشکیل کارگروههای تخصصی جهت راهبری فرآیند تحول متون آموزشی [از قبیل تدوین سرفصلها، متون و برنامهریزی، به روز رسانی و بازنگری دورهای، نظارت مستمر و تأمین استاد]با نگرش اسلامی
2ـ1 ـ اصلاح و بازنگری متون آموزشی با رویکرد تحول و ارتقای رشتههای گوناگون با اولویت علوم انسانی
3ـ1 ـ متناسبسازی و به روز رسانی روشهای برنامهریزی آموزشی و درسی و شیوههای یاددهی و یادگیری براساس آموزههای اسلامی
4ـ1 ـ تدوین پیشینه، فلسفه و معرفی دانشمندان برتر جهان اسلام و ایران در هر رشته و توسعه زمینه تعامل علم و دین
5 ـ1 ـ تدوین ضوابط و تأمین بستر آموزشی مناسب جهت تعامل مستمر و هدفمند عناصر علمی حوزه و دانشگاه
6 ـ1 ـ گنجاندن پیوستهای اخلاق اسلامی و حرفهای در برخی از متون تخصصی
7ـ1 ـ اختصاص دورههای آموزشی پژوهش محور و مسأله محور پیرامون نیازهای علمی «دانشگاه اسلامی» در مقاطع تحصیلات تکمیلی با نظارت کارگروههای تخصصی
8 ـ1 ـ ایجاد زمینه مشارکت فعال و همه جانبه اساتید حوزه و دانشگاه و نهادهای علمی مستقل با نظارت کارگروههای تخصصی برای تولید و بازنگری برنامه درسی
راهبرد 2:
هدایت و تحول نظام برنامهریزی آموزشی و متون درسی به سمت تقویت فضایل اخلاقی و اعتماد به نفس و تقویت باورهای دینی و التزام به مسؤولیتهای اجتماعی
اقدامات:
1ـ2 ـ بازطراحی دورههای آموزشی و ارتقای روشهای آموزشی با قابلیت تقویت باورهای دینی، ابعاد هویتی، مسؤولیتهای اجتماعی و مهارتهای زندگی اسلامی
2ـ2 ـ تدوین منشور اخلاقی و حرفهای براساس مبانی اسلامی
3ـ2 ـ نهادینهسازی نقش تربیتی استاد و ایجاد زمینه تحقق آن در فرآیند آموزشی
4ـ2 ـ تعظیم مناسک و شعائر اسلامی در برنامهریزیهای آموزشی
5 ـ2 ـ متناسبسازی مدت تحصیل در رشتههای مختلف با تحولات علمی
6 ـ2 ـ تدوین نظریات مبتنی بر جهانبینی اسلامی و بازخوانی و بازسازی بنیانهای نظری حوزههای مختلف علمی در رشتههای درسی به منظور پالایش متون مغایر با ارزشهای دینی
7ـ2 ـ معرفی مواریث و مفاخر دینی، علمی و فرهنگی ـ تاریخی و معاصر و بهرهگیری از دستاورد آنها در تدوین برنامهها و متون درسی
8 ـ2 ـ افزایش سهم دروس اختیاری و تنوعبخشی آنها در جهت همافزایی دانش، مهارت و نگرش دانشآموختگان و تقویت فضایل اخلاقی و باورهای دینی
9ـ2 ـ حفظ حدود، آداب و موازین شرعی و کاهش اختلاط در برنامهها و فضاهای آموزشی
راهبرد 3:
فراگیر نمودن نهضت نقد علمی در نظام آموزشی و ترویج رویکرد نقادانه علمی در مواجهه با نظریهها و متون موجود
اقدامات:
1ـ3 ـ ایجاد مرکز سیاستگذاری، ساماندهی و نظارت هدفمند ترجمه متون علمی و آموزشی با رویکرد نقد و تحلیل، مبتنی بر آموزههای اسلامی
2ـ3 ـ تدوین سیاستهای توسعه و راهبری نهضت نقد با اولویت علوم انسانی و هنر در سه بعد ساختار، محتوا و منابع
3ـ3 ـ تدوین سیاستها و ساز و کارهای تشویق و حمایت از نظریهپردازان و منتقدان علمی
4ـ3 ـ تدوین راهکارهای اجرایی تقویت روحیه نقد و پرسشگری در دانشجویان
5ـ3 ـ طراحی، تدوین و برگزاری دورههای آموزشی فلسفههای مضاف به ویژه در علوم انسانی
6ـ3 ـ گسترش و توسعه کرسیهای نقد، مناظره و نظریهپردازی
راهبرد 4:
طراحی فرآیند آموزش با عنایت به پرورش انواع استعدادها و پرورش قدرت ابتکار، خلاقیت و نوآوری
اقدامات:
1 ـ 4 ـ اصلاح نظام آموزشی حافظه محور و اهتمام بر رویکرد مسأله محور و خلافیتپرور
2ـ4 ـ طراحی ساز و کار نهادینهسازی روحیه تحقیق در پایاننامههای تحصیلات تکمیلی
3ـ4 ـ تقویت جایگاه رشتههای علوم انسانی و ایجاد ساز و کار هدایت استعدادهای برتر به سمت ادامه تحصیل در رشتههای علوم انسانی و جذب و نگهداری بهینه آنان
4ـ4 ـ طراحی ساز و کار هدایت تحصیلی انعطافپذیر متناسب با استعدادها و علایق دانشجویان
5 ـ4 ـ طراحی نظام ترغیب و تشویق اساتید و دانشجویان در جهت افزایش خلاقیت و نوآوری
6 ـ4 ـ طراحی نظام ارزیابی استعداد دانشجویان و سطحبندی انواع استعدادها جهت ورود به رشتههای متناسب
7ـ4 ـ طراحی نظام نوین ارزیابی آموزشی دانشجویان جهت شکوفایی خلاقیت در آنان
8 ـ4 ـ حمایـت از تأسیس و فعالیت مراکز نخـبهپرور در حوزههای علوم به ویژه علوم انسانی
9ـ4 ـ تأکید بر تقویت خلاقیت و نوآوری اساتید در تدوین طرح نامه دروس
10ـ4 ـ متناسبسازی واحدهای روش تحقیق در رشتههای مختلف
11ـ4 ـ اتخاذ تدابیر لازم جهت به کارگیری اساتید توانمند علمی در سطح کارشناسی
راهبرد 5:
آگاهی از آخرین دستاوردهای علمی بشر و بهرهگیری از آنها متناسب با ارزشهای اسلامی برای استفاده در مراکز آموزش عالی
اقدامات:
1 ـ 5 ـ تأسیس و تأکید بر رشتههای پژوهشمحور در مقاطع تحصیلات تکمیلی در رشتههای مختلف علوم در راستای نوآوری و تولید علم متناسب با نیازها و مقتضیات کشور
2 ـ 5 ـ حمایت مادی و معنوی برای به کارگیری دستاوردهای جدید و معتبر علمی و آموزشی در جهت رفع نیازهای بومی کشور
3 ـ 5 ـ زمینهسازی برای انتقال دانش و نتایج تحقیقات کاربردی جهت تولید محتوا و متون علمی در دانشگاهها
4 ـ 5 ـ فراهم آوردن زیرساختها و امکانات لازم برای بهرهگیری از فناوریهای نوین و پیشرفته در سطح کشور و به روز رسانی تجهیزات آزمایشگاهها و کارگاهها در تراز جهانی
5 ـ 5 ـ تعامل علمی و هدفمند با مراکز آموزشی، پژوهشی و فناوری معتبر بینالمللی به ویژه در جهان اسلام
راهبرد 6:
طراحی، تبیین و تدوین نظام جامع اخلاق و فقه پزشکی و سلامت معنوی براساس آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ6 ـ تدوین فلسفه، فقه و اخلاق پزشکی براساس آموزههای اسلامی با بهرهگیری از منابع علمی و تجارب دانشگاهها و حوزههای علمیه
2ـ6 ـ انسجامبخشی و کارآمدسازی ساختار حوزه اخلاق پزشکی به منظور توسعه، ترویج، نظارت و ارزیابی در تمامی شؤون به ویژه آموزش و درمان در سطوح ملی، ستاد و صف
3ـ6 ـ طراحی، تبیین و تدوین شاخصهای سلامت معنوی و ارتقای سلامت معنوی بیماران و جامعه پزشکی و سلامت عمومی جامعه متناسب با آموزههای اسلامی
4ـ6 ـ طراحی نظام تشویق پزشکان متعهد و معرفی الگوهای برتر اخلاق پزشکی و سلامت معنوی
5ـ6 ـ ایجاد و گسترش محیطهای معنوی و مراکز مشاوره دینی
راهبرد 7:
ایجاد و اصلاح رشتههای تحصیلی کاربردی و متناسب با نیازهای جامعه اسلامی و بومیسازی آنها و تقویت بُعد کارآفرینی و افزایش اشتغال مولد و پایدار
اقدامات:
1ـ7 ـ بازنگری در رشتههای تحصیلی بر مبنای تقاضای اجتماعی، نیازهای بازار کار و تحولات و رویکردهای نوین آموزشی
2ـ7 ـ جهتدهی به متون آموزشی، مقالات علمی و پایاننامههای تحصیلات تکمیلی با رویکرد مسأله محور و ناظر بر نیازهای دارای اولویت کشور
3ـ7 ـ طراحی و ایجاد علوم و فنون میان رشتهای با توجه به نیازهای روز جامعه و فضای علمی کشور
4ـ7 ـ انجام پایش و ارزیابی کیفیت و کارآمدی برنامههای آموزشی
5 ـ7 ـ تقویت و توسعه به کارگیری زبان فارسی در متون علمی دانشگاهی و تبدیل زبان فارسی به زبان مرجع علم
6 ـ7 ـ حمایت از تدوین کتب و متون مرجع به زبان فارسی قابل رقابت جهانی جهت اقتدار و مرجعیت علمی
7ـ7 ـ ایجاد ساز و کار تولید و تدوین متون مرجع علمی در رشتههای مختلف به زبان فارسی
8 ـ7 ـ حمایت از تولید و کاربردی کردن علوم انسانی با جهتگیری اسلامی
9ـ7 ـ تبیین پیامدهای فرهنگی و اجتماعی رشتههای تحصیلی و نظریههای علمی و برنامهریزی جهت تدوین نظریههای کارآمد و مناسب
10ـ7 ـ تولید متن و محتوای کارآفرین و ارتقای فرهنگ کارآفرینی از طریق تعامل دانشگاهها با نهادها و بنگاههای اقتصادی ـ اجتماعی در برنامهریزیهای آموزشی
راهبرد 8:
تحول و نوسازی رشتههای دانشگاهی براساس عدالت آموزشی و آمایش سرزمین
اقدامات:
1 ـ 8 ـ تهیه و تدوین سند تحول آموزش عالی مبتنی بر آمایش سرزمین و حمایت از اجرایی شدن آن
2 ـ 8 ـ تقویت و به روز رسانی سامانه هوشمند ملی و منطقهای جذب اساتید متخصص و متعهد و توزیع آنها براساس سند آمایش و نقشه جامع علمی کشور
3 ـ 8 ـ ایجاد ساز و کار لازم جهت بهرهگیری از مزیتهای نسبی و رقابتی دانشگاهها با توجه به نیازهای متفاوت مناطق مختلف کشور مبتنی بر آمایش سرزمین
4 ـ 8 ـ ارزیابی دورهای مجوزهای تأسیس رشتههای علمی و لغو مجوز مراکز فاقد حداقل ضوابط و استانداردهای علمی و آموزشی
5 ـ 8 ـ اصلاح ساز و کار پذیرش و هدایت تحصیلی دانشجویان براساس مقتضیات بومی فردی پسران و دختران
6 ـ 8 ـ هدفمندسازی هزینههای تحصیلی در دانشگاههای کشور با رویکرد عدالت آموزشی و ایجاد تسهیلات ویژه برای دانشجویان استعدادهای درخشان جهت پویایی و جلوگیری از رکود علمی
راهبرد 9:
تسریع ضابطهمند فرآیند جذب، تربیت، ارتقاء و نظارت و ارزیابی مستمر اعضای هیأت علمی
اقدامات:
1 ـ 9 ـ بازنگری و ارزیابی دورهای شاخصها، ضوابط و مقررات جذب اعضای هیأت علمی
2 ـ 9 ـ ایجاد ساز و کار لازم برای حضور تماموقت اعضای هیأت علمی در دانشگاهها و افزایش تعاملات علمی استاد و دانشجو در خارج از کلاس با تأکید بر شاگردپروری
3 ـ 9 ـ طراحی ساز و کارهای لازم به منظور شناسایی و هدایت دانشجویان واجد شرایط جذب (علمی، مهارتی، فرهنگی و اعتقادی)
4 ـ 9 ـ طراحی و اجرای دورههای دانشافزایی اعضای هیأت علمی در مسیر ارتقای حرفهای و بینشی ایشان
5 ـ 9 ـ اولویتبخشی به جذب استعدادهای درخشان و نخبگان واجد شرایط (علمی، فرهنگی و اعتقادی) به عنوان هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی
6 ـ 9 ـ ارتقای مستمر دانش و مهارتهای تخصصی و معرفت دینی، سیاسی و اجتماعی اعضای هیأت علمی با تأکید بر رشته تخصصی آنان
7 ـ 9 ـ تدوین نظام جامع ارزیابی مستمر و هدفمند و تدوین شاخصهای فعالیتهای علمی ـ فرهنگی اساتید و بازخورد نتایج آن به منظور ارتقای اعضای هیأت علمی
راهبرد10:
نهادینهسازی تعامل آموزشی بین حوزه و دانشگاه
اقدامات:
1ـ10 ـ طراحی و برنامهریزی دورههای آموزشی و فرصت مطالعاتی مشترک میان حوزه و دانشگاه
2ـ10 ـ ایجاد و ارتقای ساز و کار لازم جهت تعامل فراگیر و فعال حوزه و دانشگاه در ابعاد مختلف [ از قبیل استاد، برنامهریزی دوره دانشافزایی، تعریف مسائل اساسی و فلسفی زیربنایی فلسفه علوم و همکاری در حل آنها]
3ـ10 ـ طراحی بانک اطلاعات علمی و آموزشی حوزه و دانشگاه به منظور اطلاعرسانی متقابل
4ـ10 ـ شناسایی و معرفی ظرفیتهای علمی و آموزشی حوزه و دانشگاه به یکدیگر
5 ـ10 ـ ایجاد زمینه به کارگیری متقابل استاد معین در حوزه و دانشگاه
6 ـ10 ـ حمایت و توسعه حوزههای علوم اسلامی دانشگاهیان و استفاده از ظرفیت آنها در جهت ارتقای سطح آموزش عالی کشور
7ـ10 ـ همکاری و تعامل حوزه و دانشگاه در تدوین، بازنگری و اصلاح متون علوم انسانی و برنامههای درسی
8 ـ10 ـ حمایت از همکاری علمی مشترک حوزویان و دانشگاهیان در عرصههای علمی و آموزشی
راهبرد11:
بسترسازی و تقویت ساختارهای حمایتی برای رشد هنر اسلامی و حمایت از آموزشهای نظری و کاربردی در حوزه هنر متعهد
اقدامات:
1ـ11 ـ تدوین متون آموزشی در زمینه هنر براساس مبانی اسلامی با همکاری حوزههای علمیه
2ـ11 ـ توسعه هدفمند رشته هنر متناسب با منابع علمی، تجربیات ملی، مدرسان دارای صلاحیت عمومی و توانایی حرفهای و نیازمندیهای جامعه اسلامی
3ـ11 ـ حمایت و هدایت از تولیدات هنر متعهد از جمله پایاننامههای دانشجویی با رویکرد معرفی ارزشهای دینی، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
4ـ11 ـ تأسیس و تقویت حوزههای میان رشتهای هنر و دیگر رشتههای علوم براساس آموزههای اسلامی به ویژه فلسفه، فقه و اخلاق
5 ـ11 ـ تدوین، گسترش و تعمیق دروس مربوط به مبانی نظری هنر اسلامی به ویژه فلسفه هنر
6 ـ11 ـ حمایت از رشتههای هنری محلی و منطقهای در چارچوب فرهنگ اسلامی ـ ایرانی
7ـ11 ـ حمایت از تأسیس رشتهها و مراکز آموزشی هنر اسلامی با مشارکت حوزههای علمیه
8 ـ11 ـ ایجاد ظرفیتهای متناسب با شعر و ادبیات فارسی در رشتههای هنر
9ـ11 ـ ایجاد ساز و کار لازم جهت بررسی و سنجش استعدادها و صلاحیتهای علمی و اخلاقی در رشتههای هنری در پذیرش دانشجو
10ـ11 ـ مستندسازی تجربیات عملی و هنرهای در حال فراموشی و تبدیل آن به متون و برنامههای درسی هنر
11ـ11 ـ تدوین ساز و کارهای تشویقی اساتید پیشکسوت و آفریننده آثار بدیع هنری
راهبرد 12:
توسعه رشتههای تخصصی به منظور تبیین و صیانت از آموزهها، تجربیات و دستاوردهای انقلاب اسلامی و ارزشهای دفاع مقدس
اقدامات:
1ـ12 ـ ایجاد و گسترش واحدهای درسی و رشتههای تخصصی در رابطه با تجربیات [پزشکی جنگ، مهندسی جنگ و. . .] انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
2ـ12 ـ هدایت و حمایت از پایاننامههای مرتبط با تجربیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
راهبرد13:
تحول هدفمند فرصتهای مطالعاتی، نظام راتبه تحصیلی (بورس) و اعزام، ساماندهی و هدایت علمی ـ فرهنگی دانشجویان خارج از کشور با توجه به نیازها و اولویتهای کشور
اقدامات:
1ـ13 ـ استفاده بهینه و هدفمند از فرصت بورسیهها در خارج از کشور به عنوان ایجاد خط ارتباطی مؤثر و نظاممند دانشگاهها با نظامهای علمی و فناوری سایر کشورها
2ـ13 ـ ایجاد نظام جامع و هدفمند در اعزام بورسیهها در راستای اولویتهای فرهنگی ـ تربیتی، آموزشی، پژوهش و فناوری نقشه جامع علمی کشور و مأموریتگرایی در اعزام بورسیهها
3ـ13 ـ ساماندهی فرهنگی و علمی دانشجویان خارج از کشور و ایجاد سامانه ملی نظام راتبه تحصیلی و اعزام دانشجویان و تعامل پویا با آنان
4ـ13 ـ اصلاح و تکمیل سیاستهای اعزام دانشجویان براساس اولویتهای علمی، فرهنگی و اقتصادی کشور
5 ـ13 ـ ساماندهی فرصتهای مطالعاتی و حضور در کنفرانسهای بینالمللی اعضای هیأت علمی در راستای اولویتهای نقشه جامع علمی کشور
6ـ13 ـ هدایت، تکمیل و تقویت شبکه رایزنی علمی و فناوری خارج از کشور
راهبرد 14:
فراهم آوردن ساز و کار کارآمد اعطای بورس و جذب دانشجویان و نخبگان خارجی و برنامهریزی خاص برای ایشان با توجه به اهداف جهانی انقلاب اسلامی در ابعاد علمی و فرهنگی
اقدامات:
1ـ14 ـ توسعه و ارتقای سامانه شناسایی، جذب، بورس و پیگیری تحصیل و ارزیابی حین تحصیل دانشجویان خارجی به لحاظ علمی و فرهنگی با همکاری و هماهنگی دستگاههای ذیربط
2ـ14 ـ ساماندهی و سیاستگذاری فرآیند جذب و ارتقای وضعیت فرهنگی دانشجویان مستعد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به ویژه در جهان اسلام
3ـ14 ـ ایجاد مدیریت ویژه به لحاظ استاد، برنامه و پیوست فرهنگی و متولی برای دانشجویان خارجی
4ـ14 ـ ایجاد زمینه تحصیل دانشجویان خارجی در دانشگاههای واجد شرایط کشور
5 ـ14 ـ تدوین و ارائه دروس عمومی خاص دانشجویان خارجی، متناسب با فرهنگ آنان و با تأکید بر تبیین آرمانهای انقلاب اسلامی و منظومه فکری حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری
6 ـ14 ـ ایجاد ساز و کار مناسب و هدفمند برای ارتباط مستمر با دانشآموختگان خارجی پس از فراغت از تحصیل
7ـ14 ـ ایجاد و گسترش فضای مجازی مطلوب جهت جذب و پذیرش مجازی دانشجویان
راهبرد 15:
فراهم آوردن فرصتهای رسمی و ضابطهمند جهت انتقال تجربیات و مطالعات برون دانشگاهی به دانشگاهها
اقدامات:
1 ـ 15 ـ تشکیل بانک اطلاعاتی و شناسایی اشخاص حقیقی و حقوقی و ارزیابی و بررسی صلاحیتها و بهرهمندی از ظرفیت آنها در دانشگاهها
2 ـ 15 ـ ایجاد ساز و کار مطلوب جهت رصد و سنجش و اعتبارسنجی علوم و مهارتهای غیردانشگاهی و تجربی
3ـ15 ـ ایجاد ساز و کار به کارگیری و تبدیل مهارتهای مختلف به دانشهای مدون در دانشگاهها
4 ـ 15 ـ حمایت از محصولات و دستاوردهای مطلوب و معتبر اشخاص و مراکز غیر دانشگاهی
راهبرد 16:
ساماندهی و ارتقای مؤسسات آموزشهای عالی آزاد براساس آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ16 ـ تدوین ضوابط و صدور مجوز مشروط و قابل تمدید برای مؤسسات آموزش عالی آزاد
2ـ16 ـ تدوین استانداردها و شاخصها جهت نظارت و ارزیابی و تمدید مجوز مؤسسات آموزش عالی آزاد
3ـ16 ـ ساماندهی و تدوین ضوابط آموزشی (استاد، دانشجو و متون) و فضای آموزشی ـ فرهنگی مؤسسات آموزش عالی آزاد
4ـ16 ـ حمایت، هدایت و کارآمدسازی مؤسسات آموزشی آزاد جهت رفع نیازهای کشور و تسهیل در برقراری ارتباطات علمی، فناوری و فرهنگی
راهبرد 17:
اصلاح و تکمیل نظام نظارت و ارزیابی مستمر متون و برنامههای آموزشی متناسب با آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ17 ـ تدوین شاخصهای بومی و شیوه ارزیابی و نظارت بر متون و برنامههای نظام آموزشی
2ـ17 ـ تدوین شاخصها، فرایندها و ساختارهای مناسب نظارت و ارزیابی راهبردها و اقدامات نظام آموزشی
3ـ17 ـ اصلاح فرایندها و ساختارهای مرتبط در ارزیابی متون آموزشی
4ـ17 ـ ایجاد انسجام و هماهنگی و تمرکز در سیاستگذاری و برنامهریزی در زمینه نظارت و ارزیابی مستمر نظام آموزش
5ـ17 ـ ارزیابی مستمر متون و برنامههای آموزشی
6ـ17 ـ تربیت نیروی متخصص در زمینه برنامهریزیهای آموزشی
7ـ17 ـ ایجاد ساز و کار نظارت و ارزیابی مستمر و هدفمند نظام آموزشی در سه سطح «شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی»، «وزارتخانههای ذیربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی»
فصل هفتم
نظام پژوهش و فناوری
راهبرد1:
ساماندهی نظام جامع پژوهش و فناوری با تأکید بر گسترش مرزهای دانش مبتنی بر آموزههای اسلامی و بومی، با توجه به نیازها و اقتضائات جامعه اسلامی
اقدامات:
1ـ1 ـ تدوین طرح جامع پژوهشی دانشگاهها براساس مزیتهای نسبی و رقابتی در چارچوب نقشه جامع علمی کشور
2ـ1 ـ تدوین شاخصهای متمایزکننده پژوهش و فناوری «دانشگاه اسلامی»
3ـ1 ـ طراحی نظام نوین پژوهش و فناوری در دانشگاه مبتنی بر نقشه جامع علمی کشور و آموزههای اسلامی
4ـ1 ـ یکپارچهسازی سیاستهای پژوهش و فناوری و شبکهسازی برای افزایش سهم آن در اقتدار و سرمایههای ملی
5 ـ1 ـ بهینهسازی ساختار مدیریتی برای تحقق نظام پژوهش و فناوری
راهبرد2:
طراحی نظام موضوعات و اولویتهای پژوهشی و ساماندهی فرایندهای آن با اولویت علم بومی و علم دینی
اقدامات:
1ـ2 ـ طراحی نظام و ایجاد ساختار مطلوب برای اولویتها و موضوعات پژوهشی مورد نیاز «دانشگاه اسلامی» و جامعه اسلامی
2ـ2 ـ ایجاد ساختار آیندهپژوهی در کلیه موضوعات علمی و هدایتبخشی از پژوهشها به سمت آن
3ـ2 ـ برنامهریزی برای رصد علم و فناوری در سطح ملی و جهانی با تأکید بر آیندهپژوهی
4ـ2 ـ تبیین و ترویج روشهای تحقیق علم دینی در محیطهای علمی و دانشگاهی
5 ـ2 ـ تبیین و تدوین فلسفه علم بر مبنای جهانبینی اسلامی و تدوین فلسفههای مضاف و تعیین جهتگیری علوم مبتنی بر جهتگیری اسلامی با رویکرد تطبیقی
6 ـ2 ـ طراحی سامانه جامع نظام موضوعات پژوهشی مرتبط با فرایند اسلامیسازی با محوریت قرآن و عترت
7ـ2 ـ اولویت دادن به پژوهشهای مورد نیاز جهت اصلاح، تکمیل و تأمین متن و محتوای نظامات چهارگانه دانشگاه اسلامی
8 ـ2 ـ طراحی «نظام طبقهبندی علم از نگاه اسلامی» و ترسیم درخت دانش و مهارت در حوزه تولید علم دینی و شناخت محققین برجسته آن
9ـ2 ـ طراحی و مدیریت شبکه دانش میان حوزه و دانشگاه و سایر مجامع علمی در جهت تحقق علم دینی
10ـ2 ـ تقویت و ساماندهی فرایندها و نظام همکاری علمی ـ پژوهشی حوزه و دانشگاه با تأکید بر پژوهشهای بین رشتهای
11ـ2 ـ تدوین ساز و کارهای عملیاتی برای تشکیل گروههای تحقیقاتی با تعامل بین متخصصان حوزوی و دانشگاهی و همکاری پژوهشی مشترک و شبکهسازی در جهان اسلام و توسعه در عرصه بینالمللی
12ـ2 ـ حمایت از تأسیس ساختارهایی مانند پژوهشکدهها، قطبها و انجمنهای علمی بین رشتهای مأموریتگرا در حوزههای علم و دین با حضور محققانِ حوزه و دانشگاه
13ـ2 ـ هماندیشیهای مشترک میان دانشمندان علوم انسانی، علوم پایه و طبیعی با دانشمندان علوم دینی
14ـ2 ـ کارآمد نمودن دیپلماسی علم و فناوری در عرصه جهانی به ویژه جهان اسلام
راهبرد 3:
تقویت و ارتقای جایگاه پژوهش، تولید علم و فناوری و نهضت نرمافزاری و بسط روحیه پژوهشگری در دانشگاه در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی
اقدامات:
1ـ3 ـ فرهنگسازی به منظور ارتقای جایگاه پژوهش و پژوهشگر
2ـ3 ـ هدفمندسازی نظام ارتقاء و تشویق دانشگاهها، اساتید و دانشجویان بر مبنای تولید علم و فناوری
3ـ3 ـ هدایت و حمایت از پژوهشها، پایاننامهها و رسالهها در جهت تولید علم نافع، مسأله محور و محصول محورِ مورد نیاز جامعه
4ـ3 ـ تقویت و حمایت از پژوهشگران در کلیه سطوح برای احراز جایگاههای نخبگانی و بهرهمندی از مزایای مادی و معنوی آن
5 ـ3 ـ ایجاد ساز و کار و زیرساخت لازم برای رقابت مؤثر و کارآمد دانشگاهها و پژوهشگاهها و پژوهشگران در سطوح بینالمللی جهت دستیابی به مرجعیت علمی
6 ـ3 ـ شبکهسازی علمی و مدیریت شبکه علمی دانشمندان جهان اسلام در جهت احیای تمدن اسلامی
7ـ3 ـ جلب مشارکت خیرین و تشویق جامعه به سمت وقف در حوزههای پژوهشی
راهبرد4:
ساماندهی و هدفمندسازی برنامههای پژوهشی براساس مزیتهای نسبی و رقابتی و مأموریتگرایی دانشگاهها و مراکز پژوهشی
اقدامات:
1ـ4 ـ تدوین نگاشت نهادی و نگاشت دانشی برای فعالیتهای پژوهشی کشور مبتنی بر اقتضائات آمایش سرزمین و دانش تمدنی
2ـ4 ـ تشکیل سامانه ملی مدیریت پژوهش و فناوری و تجهیزات آزمایشگاهی
3ـ4 ـ پایش مستمر برنامههای پژوهشی متناسب با تحولات علمی و همسو با نیازهای جامعه اسلامی
4ـ4 ـ ایجاد شبکههای پژوهشی ملی، منطقهای و بینالمللی برای انتشار و تبادل دانش و فناوری متناسب با اولویت تولید دانش تمدن ایرانی اسلامی و بهرهگیری از فرصتهای جهانی
5 ـ4 ـ ایجاد ساز و کار مناسب جهت واگذاری طرحهای پژوهشی به دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی کشور براساس مزیتهای نسبی و رقابتی
6 ـ4 ـ ساماندهی و هدایت پژوهشهای دانشگاهی و مراکز پژوهشی به سوی مأموریتگرایی، همافزایی، شبکهسازی و افزایش سهم آن در اقتدار و سرمایههای ملی
7ـ4 ـ بازتعریف نظام بودجهبندی پژوهشی دانشگاهها براساس تطابق اثربخشی خروجیهای پژوهشی و تأمین نیازهای جامعه براساس مأموریتها و مزیتهای نسبی هر دانشگاه و مؤسسات پژوهشی
8 ـ4 ـ حمایت از ایجاد و توسعه شبکههای پژوهشی و فناوری و آزمایشگاهی و مراکز خدمات تخصصی به منظور افزایش تعاملات و تسهیل انتقال و انتشار دانش
راهبرد 5:
ساماندهی نظام موضوعات پژوهشها، پایاننامهها، رسالهها و فرایند راهنمایی کارآمد جهت رفع نیازهای مادی و معنوی جامعه اسلامی با تأکید بر پیوستگی آموزش و پژوهش
اقدامات:
1 ـ 5 ـ طراحی ساز و کار ضابطهمند نمودن تصویب موضوعات پایاننامهها در چارچوب نظام موضوعات پژوهشی کشور
2 ـ 5 ـ طراحی بانک جامع اطلاعات پژوهشها، پایاننامهها و رسالهها به صورت فرابخشی جهت ارتقای مالکیت فکری و ارتقای نوآوری
3 ـ 5 ـ الزام هدایت پایاننامهها و رسالههای دانشجویان تحصیلات تکمیلی به پروژههای مسأله محور و مورد نیاز جامعه مبتنی بر ارزشهای اسلامی در بخشهای صنعتی، اقتصادی، کشاورزی، خدماتی، اجتماعی و رفاهی
4 ـ 5 ـ حمایت از پایاننامههای مسأله محور و اثربخش مرتبط با نیازهای کشور
5 ـ 5 ـ بهرهگیری از نتایج و یافتههای پژوهشی و پایاننامهها و رسالهها در فرایند آموزش
راهبرد 6:
ساماندهی و ارتقای منابع انسانی در حوزه پژوهش
اقدامات:
1ـ6 ـ تدوین معیار و شاخص برای پژوهشگران و تربیت مدیران پژوهشی عالم، کارآمد، خلاق و متعهد برای دانشگاه اسلامی
2ـ6 ـ طراحی نظام استعدادیابی و جذب پژوهشگران در آموزش عالی کشور
3ـ6 ـ توسعه دورههای تحصیلات تکمیلی پژوهش محور
4ـ6 ـ فراهم کردن زمینههای مناسب برای جذب نخبگان و فارغالتحصیلان دانشگاهی به عنوان عضو هیأت علمی پژوهشی در حوزه و دانشگاه و ارتقای جایگاه ایشان
5ـ6 ـ حمایت از دورههای مهارتافزایی و توسعه مهارتهای تحقیقاتی پژوهشگران
راهبرد 7:
ایجاد انگیزه الهی مبتنی بر آموزههای اسلامی برای عبور از مرزهای دانش، توسعه کارآفرینی علمی و تجاریسازی یافتههای پژوهشی
اقدامات:
1ـ7 ـ تدوین سند ملی تجاریسازی علم و فناوری در راستای تحقق نقشه جامع علمی کشور
2ـ7 ـ ارتقای جایگاه ارزش کار، توسعه فرهنگ تولید ثروت و ترویج فرهنگ کارآفرینی مبتنی بر آموزههای اسلامی
3ـ7 ـ افزایش روحیه کار جمعی و تبیین جایگاه ارزشی آن در آموزههای اسلامی برای به ثمر رساندن طرحهای بزرگ ملی
4ـ7 ـ سیاستگذاری و برنامهریزی به منظور ارتباط مستمر و همافزا بین سه جریان تولید، انتشار، کاربرد و توسعه دانش و تقویت فرایند تبدیل ایده به محصول
5 ـ7 ـ حمایت همه جانبه در ایجاد و توسعه شرکتهای زایشی دانشبنیان، پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد با تأکید بر کارآفرینی و تقاضا محوری
6 ـ7 ـ ایجاد و تقویت زیرساخت لازم جهت تشویق سرمایهگذاری بخش غیردولتی در انجام پژوهشهای دانشگاهی
راهبرد 8:
مأموریتگرایی و ارتقای نقش قطبها و انجمنهای علمی در فرایند تولید و توسعه فعالیتهای علمی و دینی دانشگاهها
اقدامات:
1 ـ 8 ـ ساماندهی و تقویت انجمنها و قطبهای علمی با تأکید بر ارزشهای اسلامی به منظور ایفای نقش مرجعیت علمی و توسعه، ترویج و انتشار علم و فناوری در کشور
2 ـ 8 ـ تقویت و هدایت نظاممند همکاریهای پژوهشی انجمنها و قطبهای علمی به منظور توسعه همکاریهای بینالمللی به ویژه با کشورهای جهان اسلام
3 ـ 8 ـ توسعه و ساماندهی قطبها و انجمنهای مشترک بین حوزه و دانشگاه، به منظور انجام فعالیتهای علمی ویژه و مأموریتگرا در حوزههای اولویتدار با رویکرد تحلیلی و انتقادی در جهت تمدنسازی اسلامی ـ ایرانی
راهبرد 9:
تحکیم و تقویت اخلاقورزی، رعایت هنجارهای پژوهشی و مالکیت فکری و معنوی در راستای نظام پژوهشی مبتنی بر آموزههای اسلامی
اقدامات:
1 ـ 9 ـ تدوین سند جامع اخلاق و رعایت هنجارهای اسلامی در ساحتهای گوناگون علم
2 ـ 9 ـ تدوین اصول، قوانین و آییننامههای مرتبط با اخلاق پژوهش در کلیه مراحل تحقیق، تولید علم، فناوری و تجاریسازی با تأکید بر ارتقای باورهای دینی
3 ـ 9 ـ تدوین ضوابط، قوانین و آییننامههای مرتبط با مالکیت فکری و معنوی در سطح ملی و بینالمللی براساس آموزههای دینی و مصلحت نظام اسلامی
4 ـ 9 ـ اصلاح ضوابط و فراهم آوردن ساز و کار الزامات برخورد قانونی با هر نوع کپیبرداری تولیدات علم و فناوری به ویژه در حوزه پایاننامهها و رسالهها
5 ـ 9 ـ نهادینهسازی رعایت مقررات، اصول و آموزههای اخلاقی حوزه پژوهش و مالکیت فکری
6 ـ 9 ـ ارائه راهکارهای مؤثر و کارآمد برای کاهش مداوم ناهنجاریهای مرتبط با حوزه پژوهش براساس پایش و نظارت مداوم
راهبرد10:
ارتقای کرسیهای نظریهپردازی و حمایت از تولیدات علمی خودکفا و تقویت مواجهه انتقادی با جریان ترجمهزدگی
اقدامات:
1ـ10 ـ تدوین و ترویج شاخصها و کارکردهای کرسیهای نظریهپردازی و طراحی الگو برای به کارگیری آن در تولید علم
2ـ10 ـ نهادینهسازی کرسیهای نظریهپردازی با رویکرد تولید محتوای کارآمد و گفتمانسازی علم دینی و نقد جریان ترجمهزدگی
3ـ10 ـ ارتقای خودباوری اساتید و دانشجویان برای اجتناب از تقلید، ترجمهزدگی و تعصب در حوزه تولید علم و به کارگیری علم
4ـ10 ـ ارائه راهکارهای مؤثر و فراهم کردن زیرساخت لازم برای نقد علم موجود در تولید علم جدید و به کارگیری آن در کلیه سطوح آموزش و پژوهش
5 ـ10 ـ نهادینه کردن تغییر در شیوههای آموزشی برای ایجاد روحیه نقد علمی در فراگیران دانش
6ـ10 ـ ساماندهی و تقویت نهضت ترجمه آثار پژوهشگران و دانشمندان ایرانی به زبانهای دیگر
7ـ10 ـ برنامهریزی برای تشویق استادان و پژوهشگران و دانشمندان به تولید آثار و کتب مرجع در سطح ملی و بینالمللی
8 ـ10 ـ زمینهسازی مطلوب در فضای دانشگاه جهت ارائه نظریههای بومی در رشتههای مختلف و متناسب با ارزشهای اسلامی
راهبرد 11:
ساماندهی نظام نوین نظارت و ارزیابی هدفمند و مستمر پژوهش در راستای اقتدار و مرجعیت علمی کشور
اقدامات:
1ـ11 ـ تدوین شاخصها و معیارهای علم و فناوری مبتنی بر آموزههای اسلامی و شاخصهای علمسنجی و اعتبارسنجی در راستای مرجعیت علمی کشور
2ـ11 ـ تدوین شاخصها، فرایندها و ساختارهای مناسب نظارت و ارزیابی راهبردها و اقدامات نظام پژوهش و فناوری مبتنی بر آموزههای اسلامی
3ـ11 ـ ایجاد ساز و کار نظارت و ارزیابی مستمر و هدفمند نظام پژوهش و فناوری در سه سطح «شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی»، «وزارتخانههای ذیربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی»
4ـ11 ـ طراحی و ایجاد سامانهای برای نظارت، ارزیابی و رتبهبندی دانشگاهها و پژوهشگران جهت استمرار پویایی آنها
فصل هشتم
نظام مدیریتی
راهبرد1:
طراحی و تدوین نظام جامع مدیریت اسلامی در دانشگاهها
اقدامات:
1ـ1 ـ طراحی الگوی مفهومی و عملیاتی مدیریتِ «دانشگاه اسلامی»
2ـ1 ـ طراحی ساختار نظاممند در عرصههای «فرهنگی ـ تربیتی»، «آموزشی»، «پژوهش و فناوری» و «مدیریتی» براساس مبانی دانشگاه اسلامی
3ـ1 ـ به روز رسانی، اصلاح و ارتقای آییننامههای مربوط به مدیریت دانشگاه و بازنگری مستمر آن
راهبرد2:
تعادل هدفمند در طراحی و برنامهریزی و طرح جامع دانشگاه با تأکید بر بُعد فرهنگی ـ تربیتی
اقدامات:
1ـ2 ـ تدوین و طراحی برنامه برای دستیابی به تعادل در نظامات چهارگانه و تدوین شاخصهای سنجش مدیریتی دانشگاه
2ـ2 ـ فراهم کردن زیرساختها و اختیارات قانونی برای رؤسای دانشگاهها در جهت تضمین موفقیت در نظامات چهارگانه دانشگاهی و دستیابی به توسعه پایدار
3ـ2 ـ ملزم نمودن دانشگاهها و نهادهای تصمیمگیر برای نظام آموزش عالی بر تهیه پیوست فرهنگی ـ تربیتی برای هر تصمیم کلان یا اقدام مدیریتی
4ـ2 ـ ارائه برنامه فرهنگی رؤسای دانشگاهها در فرایند تأیید صلاحیت به شورایعالی انقلاب فرهنگی
راهبرد 3:
ظرفیتسازی و مدیریت بهینه از مزیتهای دانشگاه و دانشگاهیان در تأمین منافع ملی و مصالح عمومی و حل مسائل کلان کشور
اقدامات:
1ـ3 ـ طراحی نظام همکاری دانشگاه با بخشهای مختلف برای حضور اثربخش دانشگاه در جامعه
2ـ3 ـ بازنگری و اصلاح ساختارهای قانونی و مدیریتی دانشگاهها در راستای امکانپذیر نمودن مشارکت حداکثری دانشگاهیان در تأمین مصالح و منافع ملی و حل مسائل کلان کشور
3ـ3 ـ فراهم ساختن امکانات، زیرساختها و حمایتهای لازم در جهت پاسخگویی دانشگاهها به نیازهای روزافزون علمی و تحقیقاتی کشور
4ـ3 ـ حمایت و تشویق مدیران فعال در به کارگیری ظرفیت دانشجویان، دانشآموختگان و اساتید در جهت حل مسائل کلان کشور
راهبرد 4:
نقشآفرینی فعال دانشگاهها در عرصههای علمی و فرهنگی در سطح بینالملل با اولویت تعامل با دانشگاههای جهان اسلام
اقدامات:
1ـ4 ـ تدوین نظامنامه فعالیتهای فراملی دانشگاههای واجد صلاحیت و واگذاری اختیارات لازم به رئیس دانشگاه برای رقابت در سطح بینالملل و انجام مأموریتهای فراملی
2ـ4 ـ ارزیابی و رتبهبندی دانشگاهها و شناخت مزیتهای رقابتی آنها در عرصههای بینالمللی
3ـ4 ـ معرفی توانمندیهای دانشگاههای کشور و ایجاد ظرفیتهای لازم جهت نقشآفرینی در سطح بینالمللی برای جذب نخبگان علمی، دانشجویان، اساتید و پژوهشگران از سراسر جهان
4ـ4 ـ تقویت حضور دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در مجامع، نهادها و انجمنهای بینالمللی با رعایت مصالح کشور
5ـ4 ـ تعامل و همکاری با دانشگاههای معتبر جهان در راستای ارتقای وضعیت علمی کشور با اولویت دانشگاههای جهان اسلام
راهبرد 5:
طراحی، بهسازی و متناسبسازی فضاهای کالبدی دانشگاه براساس معماری اسلامی ـ ایرانی و رعایت شرایط محیطی
اقدامات:
1 ـ 5 ـ تدوین شاخصهها و استانداردهای معماری دانشگاه اسلامی
2 ـ 5 ـ بهسازی و متناسبسازی فضاهای دانشگاهی منطبق با استانداردهای علمی، اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی
3 ـ 5 ـ تدوین و ابلاغ قوانین و مقررات مورد نیاز جهت رعایت استانداردهای معماری اسلامی ـ ایرانی
راهبرد 6:
تدوین شاخصها و ملاکهای اسلامی شایستهسالاری در مدیران دانشگاهی
اقدامات:
1ـ6 ـ تعیین ضوابط، شاخصها و ویژگیهای مدیران براساس تعهد، تخصص، مهارت و بینش سیاسی مبتنی بر مبانی اسلامی
2ـ6 ـ بازنگری و اصلاح مقررات با تأکید بر شایستهسالاری برای انتخاب، انتصاب، و ارتقای مدیران دانشگاهی
3ـ6 ـ تدوین شاخصها و ضوابط انتخاب و برکناری رؤسای دانشگاهها براساس مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی
4ـ6 ـ ایجاد ساز و کار و ساختار لازم در جهت آموزش، تربیت و ارتقای مدیر در تراز «دانشگاه اسلامی»
5 ـ6 ـ ارتقای مستمر ظرفیت و توان معرفتی، مدیریتی و فرهنگی مدیران دانشگاهی
6 ـ6 ـ نهادینهسازی اصول و ارزشهای اخلاق اسلامی در رفتار و عملکرد مدیران دانشگاهی
7ـ6 ـ سنجش میزان موفقیت مدیریت دانشگاهها در حل مسائل ملی و منطقهای و اعمال آن در ارتقای ایشان
راهبرد 7:
تدوین نظام جامع نظارت و ارزیابی هدفمند و مستمر نظام مدیریت اسلامی دانشگاهها
اقدامات:
1ـ7 ـ طراحی سامانه جامع نظارت و ارزیابی نظام مدیریت اسلامی دانشگاهها
2ـ7 ـ طراحی و ایجاد نظام تشویق و ارتقای رؤسا و مدیران دانشگاهی و تشویق سالانه آنان برمبنای نتایج نظارت و ارزیابی
3ـ7 ـ تدوین شاخصها، فرایندها و ساختارهای مناسب نظارت و ارزیابی راهبردها و اقدامات نظام مدیریتی
4ـ7 ـ ایجاد نهاد فرادانشگاهی جهت ارزیابی کیفی خروجی دانشگاهها برمبنای فلسفه و مأموریت دانشگاه اسلامی و تأکید بر بُعد فرهنگی ـ تربیتی
5 ـ7 ـ رتبهبندی دانشگاهها و مدیران آنها براساس معیارها و ضوابط تدوینشده
6 ـ7 ـ مستندسازی و انتشار فعالیتهای دانشگاهیان در چارچوب سند دانشگاه اسلامی با رعایت مصالح ملی
7ـ7 ـ ایجاد ساز و کار نظارت و ارزیابی مستمر و هدفمند نظام مدیریتی در سه سطح «شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی»، «وزارتخانههای ذیربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی»
فصل نهم
چارچوب نهادی و نظام اجرایی «سند دانشگاه اسلامی»
برای تحقق اهداف و برنامههای سند دانشگاه اسلامی در افق چشمانداز 1404، سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت بر فرایند اسلامی شدن دانشگاهها در چهار سطح به شرح زیر صورت میپذیرد:
الف) سیاستگذاری، نظارت و ارزیابی در سطح کلان
سیاستگذاری و تصمیمگیری کلان و نیز ارزیابی و نظارت راهبردی کلان فرایند اسلامی شدن دانشگاهها بر پایه این سند برعهده شورایعالی انقلاب فرهنگی میباشد.
شورایعالی انقلاب فرهنگی در صورت نیاز برای اصلاح و تصویب قوانین با مجلس شورای اسلامی تعامل خواهد داشت.
ب) برنامهریزی و نظام اجرایی فرابخشی
شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی با استفاده از همه ظرفیت آموزش عالی و سایر نهادها و امکانات کشور مسؤولیت بررسی، تصویب و ابلاغ سیاستهای اجرایی، طراحی ساز و کار تحقق اهداف، اصلاح ساختارها و فرایندهای مربوط، به روزآوری و ترمیم، هماهنگی و انسجام در سیاستها، برنامهها و نظارت بر حسن اجرای برنامههای تحول راهبردی فرایند اسلامی شدن را برعهده دارد و گزارش پیشرفت اجرای سند و چگونگی عملکرد دستگاههای مربوطه را به صورت سالانه به شورایعالی انقلاب فرهنگی ارائه میدهد.
ج) برنامهریزی، اجراء و فرهنگسازی ستاد
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و جهاد دانشگاهی مسؤولیت نهادینهسازی و اجرای سند دانشگاه اسلامی و طراحی و تدوین برنامههای اجرایی سند در دستگاه خود را برعهده دارند و حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این سند، برنامههای خود را به تصویب شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی خواهند رساند.
د) اجراء و پیگیری
دانشگاهها، پژوهشگاهها و مؤسسات آموزشی موظفاند در چارچوب سیاستهای اجرایی شورای اسلامی شدن و مراکز آموزشی، طرحها، برنامهها و بازخوردهای خود را برای اجرای این سند تدوین و برای بررسی و تصویب به ستاد مربوطه خود تسلیم نمایند.
شورایعالی انقلاب فرهنگی و به تبع آن وزارتخانههای ذیربط و شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی بایستی حمایت دستگاههای رسانهای و اجرایی و استمداد از آنها برای فرهنگسازی و پیگیری مصوبات، اقدامات لازم را به عمل آورند.
این مصوبه مشتمل بر یک مقدمه و نه فصل در جلسه 735 مورخ 25/4/1392 شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
رئیس جمهور و رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی ـ محمود احمدینژاد
جلسه 735 مورخ 25/4/1392 شورایعالی انقلاب فرهنگی
منتشره در روزنامه رسمی شماره 19942 مورخ 30/5/1392
شماره 4950/92/دش ـ 1/5/1392
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
دانشگاه آزاد اسلامی ـ نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها
جهاد دانشگاهی ـ دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی
مصوبه «سند دانشگاه اسلامی» که در جلسه 735 مورخ 25/4/1392 شورایعالی انقلاب فرهنگی و براساس مصوبه شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجراء ابلاغ میشود:
مقدمه
دانشگاهها و مراکز آموزش عالی هر جامعه، معرّف بالاترین سطح از تفکر و علم آن جامعه محسوب میشوند و اصول جهانبینی و نظام اعتقادی و ارزشی جامعه را در خود متجلّی میسازند و با تربیت متفکران و دانشمندان و مدیران آینده در جهت بخشیدن به حرکتهای گوناگون فکری، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی جامعه مؤثر واقع میشوند. از اینجا میتوان گفت که دانشگاههای مختلف جهان، علاوهبر اشتراکاتی که به اعتبار دانشگاه بودن، با یکدیگر دارند، به اعتبار تعلق به جوامعی با بینشها و ارزشهای مختلف، واجد خصوصیاتی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز میسازد.
جامعه ایرانی که در انقلاب اسلامی با رویکرد الهی، جهانبینی اسلامی را مبنای شؤون گوناگون زندگی خود قرار داد، خواهان آن است که آموزش عالی متناسب با مبانی و ارزشهای اسلامی داشته باشد تا با تربیت متفکران و مدیران بر وفق آن مبانی و معیارها، به ترویج و تعمیم آنها در جامعه اسلامی مبادرت ورزد.
احیای هویت تمدنی و پیشرفت جمهوری اسلامی، مستلزم رشد متوازن و همه جانبه ابعاد علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور است که در مسیر تعالی آن، آموزش عالی کشور نقش پیشران و موتور محرکه را برعهده خواهد داشت.
پیرو بیانات رهبر انقلاب و براساس مصوبه جلسه 402 مورخ 14/5/1376 شورایعالی انقلاب فرهنگی، شورای اسلامی شدن مراکز آموزشی به منظور تدوین، راهبری و نظارت بر حُسن اجرای سیاستهای لازم برای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی با عنایت به دیدگاههای مقام معظم رهبری تشکیل شد.
براساس آییننامه شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی، مصوب جلسه 424 مورخ 13/5/1377 شورایعالی انقلاب فرهنگی، تدوین و پیشنهاد سیاستها و راهبردهای مرتبط با اسلامی شدن اولویت اصلی شورا قرار گرفت. برای تحقق این منظور، شورا به نقد و ارزیابی دقیق اقدامات و فعالیتهای گذشته در مورد اسلامی شدن دانشگاهها پرداخته و با شناسایی نقاط قوت و ضعف، زمینههای فکری و مطالعاتی لازم برای سیاستگذاری دقیق و اصولی و برنامهریزی جامع و واقعبینانه را فراهم آورد که نتیجه آن تدوین «سند دانشگاه اسلامی» [اسلامی شدن دانشگاهها و تعریف دانشگاه اسلامی در این سند براساس دیدگاه و رهنمودهای حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری تنظیم شده است] در سال 1377 گردید.
بنابراین فرآیند اسلامیسازی دانشگاهها پیشینهای بیش از یک دهه دارد و شاید بتوان گفت اولین سند مدون ملی در راستای تحقق آرمان انقلاب اسلامی است که با مشارکت صاحبنظران حوزوی و دانشگاهی، تدوین گردید.
پس از گذشت بیش از یک دهه تلاش و تدبیر مدیران و مجریان وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی در اجرای سیاستهای مصوب سند اولیه دانشگاه اسلامی و بررسی آسیبشناسانه مفاد و محصول سند در بازه زمانی سالهای 1389 ـ 1377 و برخورداری از بلوغ و بالندگی علمی ـ مدیریتی کشور در عرصه تدوین اسناد کلان ملی و با عنایت به مراعات اقتضائات و شرایط معاصر جامعه اسلامی، ضرورت به روزسازی سند و تعیین نسبت و مناسبات آن با اسناد فرادستی و پیرامونی جهت استفاده بهینه از ظرفیت ملی برای دستیابی به اهداف، در مسیر اسلامیسازی دانشگاهها بر متولیان امر محرز گردید.
برهمین اساس در پی تأکید دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی و مصوبه جلسه 212 مورخ 18/12/1389 اسلامی شدن دانشگاهها، دبیرخانه شورا در سال 1391 مأموریت بازنگری و به روز رسانی سند را ذیل راهبرد کلان «نهادینه کردن نگرش اسلامی به علم و تسریع در فرآیندهای اسلامی شدن نهادهای آموزشی و پژوهشی» و راهبردهای کلان مرتبط «10، 8، 6، 2» نقشه جامع علمی کشور با نگرشی نظام واره به ابعاد (فرهنگی ـ تربیتی، آموزشی، پژوهشی، فناوری و مدیریتی) دانشگاه اسلامی [ در این سند منظور از «دانشگاه اسلامی» دانشگاهها و مؤسسات آموزشی ـ پژوهشی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی بوده و به تعبیر دیگر نظام آموزش عالی مراد میباشد.] به انجام رساند.
بنابراین با استفاده از تجربیات گذشته و آیندهپژوهی با طراحی و رویکردهای علمی و تحلیلی با تشکیل کارگروههای چهارگانه تخصصی و همکاری صمیمانه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، جهاد دانشگاهی، کمیسیون حوزوی، شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان و با مشارکت فعال نخبگان و کارشناسان دانشگاهی و حوزوی و مشارکت دانشگاههای کشور از طریق ارتباطات مستقیم و مجازی سند مذکور همسو با اسناد فرادستی تدوین گردید [شایان ذکر است کلیات، اصطلاحات و مدلهای مفهومی و سایر مباحث تکمیلی در نسخه پیوست ارائه شده است.] و در جلسات فشرده به تصویب شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی رسید.
فصل اول
مأموریت
دانشگاهها و مراکز آموزش عالی هر جامعه نماد بالاترین سطح علم و فرهنگ آن جامعه محسوب میشوند؛ بنابراین آموزش عالی کشور بایستی، مبدأ تحولات علم و فرهنگ باشد. احیای هویت تمدنی و پیشرفت جمهوری اسلامی، مستلزم رشد متوازن و همه جانبه ابعاد علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور است که در مسیر تعالی آن، آموزش عالی کشور نقش پیشران و موتور محرکه را برعهده خواهد داشت.
آموزش عالی کشور رسالتهای مختلفی در ابعاد فرهنگی ـ تربیتی، آموزشی، پژوهش و فناوری و مدیریتی برعهده دارد که بایستی آنها را به صورت نظامواره لحاظ نمود که مهمترین آنها عبارتند از:
ـ تربیت متخصصین متعهد، خلاق، متخلق، ماهر و کارآفرین
ـ تولید، انتقال و انتشار علم و فناوری در خدمت نیازهای جامعه اسلامی
ـ ساختاری کارآمد و اثربخش با تعامل سازنده و اثرگذار در سطوح ملی، منطقهای و فراملی
فصل دوم
اصول و مبانی
1) حاکمیت اصول اعتقادی، احکام و اخلاق اسلامی در تمامی ابعاد دانشگاه
نهادینهسازی اصول، معارف، شریعت و اخلاق اسلامی و توجه به فرهنگ امامت، ولایت و انتظار در تمامی ابعاد دانشگاه اسلامی
2) خردورزی و عقلانیت
تقویت عقلانیت، خردورزی و خلاقیت در میان دانشگاهیان در پرتو تعالیم اسلامی و توجه به همسویی مفاهیم وحیانی، عقلانی و تجربی
3) قدسی بودن علم و محیطهای علمی
توجه به قداست علم و فضای آموزش عالی و تلقی عبادت از تعلیم و تعلم و تکریم عالم و متعلم
4) تقدم تزکیه بر تعلیم
اولویت دادن به تربیت و تهذیب روحی و تعالی معنوی سرمایه انسانی دانشگاه و محوریت داشتن تزکیه در محتوای آموزشی و پژوهشی و تنظیم ساختارهای دانشگاه
5) تعهد به آرمانهای انقلاب اسلامی
برخورداری از بینش و بصیرت دینی و سیاسی و ایفای نقش در عرصههای مختلف و حضور فعال در صحنه و تقویت دلبستگی به نظام و وفاداری به ارزشها و صبر و پایداری در جهت تحقق آرمانهای انقلاب اسلامی
6) جهاد علمی و ارتقای اعتماد به نفس ملی و تولید علم نافع و توسعه نهضت نرمافزاری
ارتقای خودباوری علمی و رهایی از وابستگی علمی، تولید و توسعه علم نافع، کارآمد و بومی در جهت تأمین آرمانهای نظام به منظور پیشرفت و خودکفایی علمی ـ فناوری و ترویج آزاداندیشی و تضارب آراء در میان دانشگاهیان
7) تقدم منافع ملی و مصالح عمومی بر منافع فردی و گروهی و اهتمام بر وحدت ملی
مقدم داشتن منافع نظام بر منافع شخصی و گروهی و ایفای نقش مؤثر دانشگاه در حفظ مصالح نظام و تأمین منافع عمومی و وحدت ملی و در خدمت جامعه بودن دانشگاهها
8) تمدنسازی دانشگاهها
تولید دانش و فرهنگ تمدنی با رویکرد اسلامی و آیندهپژوهانه و تأثیرگذار و الگو برای دانشگاههای جهان و احراز مرجعیت علمی
9) وحدت حوزه و دانشگاه
وحدت در هدف و تعامل و همکاری همه جانبه؛ علمی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و هنری حوزه و دانشگاه
10) عدالتمحوری در تمامی شؤون دانشگاه
توزیع و بهرهمندی عادلانه از امکانات آموزش عالی در نظامات چهارگانه با تأکید بر عدالت آموزشی
11) تعادل و هماهنگی در نظامات چهارگانه دانشگاه
ایجاد توازن هدفمند و یکپارچگی در نظامهای چهارگانه دانشگاه؛ فرهنگی ـ تربیتی، آموزشی، پژوهشی ـ فناوری و مدیریتی
12) ارتقای جایگاه هدایتگر خانواده در تعالی بخشی علمی و فرهنگی دانشجویان
تقویت بنیان خانواده و گزینش بومی با تأکید بر مسؤولیت پایانناپذیر خانواده در امر تعلیم و تربیت با احترام به هویت دانشجو
13) اعتلای فرهنگی فضای عمومی دانشگاه
انضباطبخشی و اعتلای فرهنگی ـ تربیتی فضای عمومی دانشگاهها و رعایت شؤونات محیط علمی و تعظیم شعائر در دانشگاهها براساس فرهنگ اسلامی
14)اهتمام به ملازمات پیوستگی دو نظام آموزش عالی و آموزش عمومی
ایجاد پیوستگی در سیاستگذاری و برنامهریزی میان دو دوره آموزش عمومی و آموزش عالی به منظور تداوم فرآیند فعالیتهای تعلیم و تربیت
فصل سوم
چشمانداز نظام آموزش عالی در افق 1404:
«برخوردار از دانشگاهها و پژوهشگاههای پیشگام در عرصه تولید دانش تمدنی و تبیین و توسعه فرهنگ جهانی اسلام و پیشتاز در گسترش مرزهای دانش و علوم کاربردی و کارآمد مبتنی بر نگرش وحیانی به منظور کسب مرجعیت علمی و فرهنگی در منطقه و جهان اسلام و دارای اساتید عالم، متدین، عدالتخواه و آزاداندیش تربیتیافته در مکتب اسلام و انقلاب، مسؤولیتپذیر در عرصههای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با توانایی تربیت متخصصانی متدین و متعهد و دانشمندانی برتر»
دانشگاه اسلامی در افق 1404 با اتکال بر قدرت لایزال الهی و در راستای احیای تمدن اسلامی ـ ایرانی دارای چشماندازهای بخشی ذیل خواهد بود:
1 ـ چشمانداز فرهنگی ـ تربیتی:
«خردورز، آزاداندیش و خلاق»، «با اعتماد به نفس علمی و ملی بالا و تأمینکننده استقلال علمی و خودکفایی کشور»، برخوردار از «هویت تمدنساز اسلامی ـ ایرانی»، «الهامبخش در جهان اسلام»، «متعهد به آرمانهای انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی»، «پرورشدهنده نخبگانی عالم، معتقد، متشرع و متخلق و مهذب» و «تجلیبخش الگوی سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی»
2 ـ چشمانداز آموزشی:
«برخوردار از اساتید عالم، متدین، انقلابی، محقق و مولد علم نافع، کارآمد و منطبق بر آموزههای دینی و وحیانی، عدالتخواه و آزاداندیش تربیتیافته در مکتب اسلام و انقلاب، مسؤولیتپذیر در عرصههای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با توانایی تربیت دانشآموختگانی متخصص، متعهد، خلاق و کارآفرین، تولیدکننده محتوای آموزشی منطبق بر دین، عدالت محور، معتقد به نورانیت و قدسیت علم و تکریم عالم و متعلم»
3 ـ چشمانداز پژوهش و فناوری:
پیشتاز در عرصه «تولید و گسترش مرزهای دانش و علوم کاربردی و کارآمد مبتنی بر آموزههای دینی و وحیانی» با «مرجعیت علمی و فرهنگی در جهان اسلام» و «پیشتاز نهضت نرمافزاری» با توانایی جذب و تربیت محققانی نوآور و توانمند در حل و تحلیل چالشهای علمی و بینالمللی و دانشمندانی برتر در عرصههای مورد نیاز کشور و منطقه و متعامل با حوزه
4 ـ چشمانداز مدیریتی:
«متوازن و نظاممند»، « عدالتمحور و کارآمد»، «در خدمت مصالح عمومی و منافع ملی»، «کارآفرین، ارتقاءدهنده بعد علمی، مهارتی و اخلاقی سرمایههای انسانی»، «دارای شاخص و استانداردهای بومی» و «پویا و با نشاط»
فصل چهارم
اهداف کلان [در اسناد پیوستی براساس چشماندازهای بخشی و اهداف کلان، اهداف عملیاتی تدوین خواهد شد.]
1) تعمیق و نهادینهسازی معارف و آموزههای اسلامی در دانشگاهها
2) تحقق آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی
3) تولید دانش تمدنی به ویژه علوم انسانی ـ اسلامی
4) تعمیق خردورزی و عقلانیت و تقویت روحیه آزاداندیشی و خلاقیت در دانشگاهها
5) دستیابی دانشگاهها به اقتدار علمی، فرهنگی و اقتصادی در جهان اسلام و منطقه
6) توسعه عدالت آموزشی با توجه به آمایش سرزمین
7) توسعه تعامل علمی در عرصههای بینالمللی و دستیابی به مرجعیت علمی و فرهنگی در منطقه و جهان اسلام
8) گسترش تعامل حوزه و دانشگاه
9) تحقق سبک صحیح زندگی اسلامی
10) ارتقای مستمر و نظاممند بعد علمی، مهارتی و اخلاقی دانشگاهیان
11) مشارکت حداکثری دانشگاهها در تمدنسازی نوین اسلامی
12) احیاء و ارتقای نقش خانواده در فرآیند تعلیم و تربیت
فصل پنجم
نظام فرهنگی ـ تربیتی
راهبرد 1:
تبیین و طراحی نظام جامع فرهنگی ـ تربیتی دانشگاهها مبتنی بر آموزههای اسلامی و هماهنگی دیگر نظامات [نظام «آموزشی»، نظام «پژوهش و فناوری» و نظام «مدیریتی»] دانشگاهی با آن
اقدامات:
1ـ1 ـ طراحی، تدوین و تحقق نظام جامع فرهنگی تربیتی براساس مبانی، اصول، اهداف، مراحل و روشهای فرهنگ و تربیت اسلامی
2ـ1 ـ تدوین آییننامه هماهنگکننده و انسجامبخش دیگر نظامات دانشگاهی با نظام جامع فرهنگی ـ تربیتی در محیط دانشگاه
3ـ1 ـ ایجاد جایگاه سازمانی مناسب و کارآمد برای تحقق نظام جامع فرهنگی ـ تربیتی در دانشگاهها متناسب با محیط دانشگاه
راهبرد 2:
بازنگری و تبیین فلسفه تعلیم و تعلم و متعالیسازی انگیزه تدریس و تحصیل در دانشگاهیان
اقدامات:
1ـ2 ـ بازتدوین فلسفه تعلیم و تعلم
2ـ2 ـ تدوین فلسفه تعلیم و تعلم ناظر به رشتههای مختلف دانشگاهی
3ـ2 ـ گفتمانسازی فلسفه تعلیم و تعلم
4ـ2 ـ الگوسازی از شخصیتها و مفاخر علمی ـ فرهنگی کشور
راهبرد 3:
تبیین و طراحی نظام رتبهبندی فرهنگی ـ تربیتی اسلامی دانشگاهها به منظور ایجاد فضای رقابتی
اقدامات:
1ـ3 ـ طراحی، تدوین و بهینهسازی مؤلفهها، شاخصها، ساختار و کارکرد نظام رتبهبندی فرهنگی ـ تربیتی با نگرش اسلامی
2ـ3 ـ تدوین آییننامه رتبهبندی فرهنگی ـ تربیتی دانشگاهها و بازتعریف تخصیص بودجه و ظرفیتهای دانشگاهها براساس آن
3ـ3 ـ ایجاد نهاد رتبهبندی و نظارت و ارزیابی دانشگاهها در سطح ملی به صورت فرادستگاهی در جهت افزایش فضای رقابتی میان دانشگاهها
راهبرد 4:
تبیین نقش تربیتی و اخلاقی استادان و تکریم مقام ایشان
اقدامات:
1ـ4 ـ تدوین شاخصهای تکریم و فرآیند شناسایی و انتخاب اساتید الگو
2ـ4 ـ تجلیل از اساتید منتخب علمی، فرهنگی و سیاسی در محیط دانشگاه
3ـ4 ـ ترغیب اساتید به مشارکت در فعالیتهای فرهنگی ـ تربیتی و اجتماعی
4ـ4 ـ ترویج نقش و جایگاه تربیتی و اخلاقی اساتید و نهادینهسازی آن در جامعه
5 ـ4 ـ تـقویت جایگاه هماندیشی اساتید و ارتقای ظرفیت آن در حل مسائل کلان نظام و طراحی سـاز و کار تعامل اساتید با مسؤولین دستگاهها و مسؤولین ارشد نظام
6 ـ4 ـ تقویت نقش «استاد مشاور» به منظور تسری نقش اساتید از حوزههای آموزشی به حوزههای فرهنگی ـ تربیتی
7ـ4 ـ تدوین اخلاق حرفهای اسلامی اساتید
راهبرد 5:
احیای هویتِ تمدنساز اسلامی ـ ایرانی با ارتقای روحیه خودباوری و نفی انفعال و خودباختگی در مقابل تمدن غرب
اقدامات:
1 ـ 5 ـ تبیین ابعاد، مؤلفهها و شاخصهای هویتِ تمدن اسلامی ـ ایرانی و مواجهه انتقادی با دیگر تمدنها
2 ـ 5 ـ تدوین نقشه راه مشارکت فعال اساتید، نخبگان و دانشجویان در پروژههای ملی و تمدنی و فراهم کردن ساز و کار حمایت از ایشان
3 ـ 5 ـ ایجاد ساز و کار کارآمد به منظور پژوهش مستمر و رصد تحولات تمدن غرب و غربشناسی با هدف تعامل انتقادی با آن براساس معیارهای عقلانیت اسلامی
4 ـ 5 ـ توسعه نظریهپردازی و طراحی برنامههای آموزشی و پژوهشی در جهت تبیین دستاوردهای [دستاوردهایی نظیر جهاد سازندگی، بسیج، نهضت سوادآموزی، سپاه، جهاد دانشگاهی و......] انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
5 ـ 5 ـ تدوینِ ساز و کار فرهنگسازی برای ارتقای منزلت نخبگان و توجه به نخبهپروری
6 ـ 5 ـ مطرح کردن دستاوردهای دانشمندان اسلامی ـ ایرانی قدیم و جدید در متون درسی
7 ـ 5 ـ حمایت، تشویق و الگوسازی از شخصیتها، مفاخر فرهنگی و تجلیل از مقام شهدای علم و فناوری
راهبرد 6:
تعمیق بینش، بصیرت و افزایش نشاط سیاسی ـ فرهنگی و انقلابی دانشگاهیان
اقدامات:
1 ـ 6 ـ تبیین و ترویج اندیشههای سیاسی و فرهنگی حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری
2 ـ 6 ـ طراحی و تدوین دورههای دانشافزایی در سطوح مختلف (اساتید، دانشجویان و کارکنان)
3 ـ 6 ـ گسترش و تعمیق نهضت نرمافزاری در جهت تدوین نظریههای اجتماعی و سیاسی مبتنی بر بینش انقلابی ـ اسلامی
4 ـ 6 ـ حمایت از جلسات نقد، مناظره و کرسیهای آزاداندیشی در جهت افزایش نشاط سیاسی دانشگاهها
5 ـ 6 ـ حمایت و ساماندهی مؤسسات و مراکز مطالعاتی ـ تحقیقاتی به منظور تولید و استفاده بهینه از محصولات آنان در حوزه انقلاب اسلامی و استکبارستیزی
6 ـ 6 ـ ارزیابی مستمر وضعیت سیاسی ـ فرهنگی دانشگاهیان و اصلاح و ارتقای ضوابط فعالیتهای سیاسی و فرهنگی
راهبرد 7:
تقویت منطق خردورزی و روحیه آزاداندیشی، پرسشگری و پاسخگویی و نقدپذیری در فضای عمومی و علمی دانشگاهها
اقدامات:
1ـ7 ـ تأمین زیرساختهای حقوقی لازم جهت توسعه آزاداندیشی و بازنگری در قوانین موجود با هدف حمایت از روحیه خردگرایی و آزاداندیشی و پرسشگری
2ـ7 ـ برنامهریزی و تدوین ضوابط و مقررات جامع جهت ممانعت از مداخلات برون دانشگاهی در مقوله آزاداندیشی، خردورزی و پرسشگری
3ـ7 ـ حمایت، تقویت و توسعه کرسیهای آزاداندیشی، نقد و مناظره و تدوین سیاستهای تشویقی
4ـ7 ـ برنامهریزی برای ابداع روشهای نوین در عرصه آزاداندیشی و خردورزی
5 ـ7 ـ طراحی و اجرای دورههای آموزشی و توجیهی برای متولیان و برگزارکنندگان کرسیهای آزاداندیشی در دانشگاهها
راهبرد 8:
ارتقای تعامل حوزه و دانشگاه با تأکید بر حل مشکلات فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی جامعه
اقدامات:
1 ـ 8 ـ ایجاد ساز و کار و ساختار کارآمد وحدت حوزه و دانشگاه و تقویت نهادها و مراکز موجود
2 ـ 8 ـ شناسایی زمینههای همکاری مشترک و تعیین اولویتهای همکاری حوزه و دانشگاه در جهت رفع نیازهای جامعه و حل مسائل کلان فرهنگی، سیاسی و اجتماعی
3 ـ 8 ـ حمایت از حضور علمی، فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی حوزویان و دانشگاهیان در مراکز علمی یکدیگر
4 ـ 8 ـ معرفی اسوههای علمی، فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی حوزه و دانشگاه به یکدیگر
5 ـ 8 ـ آسیبشناسی تعامل حوزه و دانشگاه و بررسی راهکارهای ارتقای آن
6 ـ 8 ـ حمایت و توسعه حوزههای علوم اسلامی دانشگاهیان و استفاده از ظرفیت آنها در جهت ارتقای سطح آموزش عالی کشور
راهبرد 9:
تبیین و ترویج نواندیشی دینی در زمینههای مورد نیاز دانشگاهیان و نخبگان با سازماندهی ظرفیتهای حوزوی و دانشگاهی
اقدامات:
1 ـ 9 ـ تعریف و تبیین مؤلفههای هستیشناسی، ارزششناسی، معرفتشناسی و انسانشناسی نواندیشی دینی
2 ـ 9 ـ تعریف و تبیین جایگاه و منزلت عقل و وحی در نظام فکری ـ دینی
3 ـ 9 ـ تبیین رابطه علم و دین در خدمات متقابل هر دو در شکوفایی تمدن اسلامی ـ ایرانی
4 ـ 9 ـ زمینهسازی فرهنگی و اجتماعی برای نواندیشی دینی و حمایت از تولید ادبیات نو در این زمینه
5 ـ 9 ـ معرفی، الگوسازی و حمایت از چهرههای خلاق و نواندیش دینی
6 ـ 9 ـ ترویج عقلانیت و حکمت اسلامی در جهت ارتقای خردورزی و دینباوری
7 ـ 9 ـ ترویج اسلام ناب محمدی و مقابله با آفتهای التقاط، تحجر، سطحینگری، خرافهگرایی، بدعت و عرفانهای نوظهور
راهبرد 10:
افزایش روحیه نشاط، امید و پویایی در دانشگاهیان و مدیریت زمان جهت بهرهوری بهینه از سرمایه عمر با بهرهگیری از آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ10 ـ تفسیر و تبیین جامع از شادی و نشاط و ارائه الگوی مطلوب
2ـ10 ـ ایجاد ساز و کار تقویت نشاط و امید به آینده
3ـ10 ـ آموزش مدیریت زمان و کسب مهارتهای لازم جهت استفاده بهینه از وقت و عمر
4ـ10 ـ تقویت تشکلهای دانشجویی به منظور مشارکت دانشجویان در فعالیتهای دانشگاهی
5 ـ 10 ـ شناسایی و بهرهمندی از ظرفیتهای دانشگاهی و غیردانشگاهی به منظور افزایش روحیه نشاط و پویایی
6 ـ10 ـ ترویج ورزش با تأکید بر ورزش همگانی و توسعه امکانات ورزشی در دانشگاهها
7ـ10 ـ نهادینهسازی فرهنگ مطالعه، کار، تلاش و فعالیتهای جهادی
راهبرد 11:
ارتقای روحیه قانونمداری، مسؤولیت و نظمپذیری و التزام به اخلاق حرفهای اسلامی
اقدامات:
1 ـ 11 ـ تعریف و تبیین مبانی و شاخصهای قانونمداری، مسؤولیت و نظمپذیری و اخلاق حرفهای اسلامی
2 ـ 11 ـ تدوین مرامنامه و منشور مسؤولیتهای فرهنگی ـ اجتماعی و منشور اخلاق حرفهای اسلامی دانشگاهیان
3 ـ 11 ـ آسیبشناسی روندهای مشارکتی موجود و طراحی و استقرار نظام مشارکت دانشگاهیان
4 ـ 11 ـ زمینهسازی و استفاده حداکثری از ظرفیتها و توان دانشجویان در همکاری برای اداره امور دانشگاه
5 ـ 11 ـ ایجاد زمینه آموزش و تعیین مشوقها در جهت تقویت روحیه مسؤولیت و نظمپذیری و قانونمندی دانشگاهیان در مسائل اجتماعی، ملی و بینالمللی
6 ـ 11 ـ ایجاد زمینه و ساختار کارآمد و توسعه هدفمند کانونهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جهت همکاری بین تشکلی دانشگاهها
7 ـ 11 ـ زمینهسازی و ارتقای انگیزه و روحیه مشارکتجویی دانشگاهیان و توسعه قابلیتهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی و گروهی ایشان
راهبرد 12:
تعامل اثربخش فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دانشگاههای کشور با دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دیگر کشورها به ویژه در جهان اسلام و افزایش سهم تأثیرگذاری بر آنها
اقدامات:
1ـ12 ـ شناسایی و استفاده از ظرفیتهای دانشگاهها و نهادها در حوزه فعالیتهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در عرصه بینالمللی
2ـ12 ـ ایجاد ساختارهای کارآمد و اثربخش جهت توسعه هماهنگی و همافزایی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در عرصه بینالمللی
3ـ12 ـ طراحی ساز و کارهای هماندیشی و تعامل نخبگان فرهنگی دانشگاههای جهان در جهت تحقق جبهه متحد آزاداندیشان استکبارستیز و مبارزه با آپارتاید علمی و سیاسی و صهیونیسم بینالمللی و حمایت از مستضعفین به ویژه ملت فلسطین
4ـ12 ـ توسعه تعامل با دانشگاههای جهان اسلام و استفاده مؤثر از تعاملات علمی ـ بینالمللی در جهت مشارکت فعال و مؤثر در عرصههای فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی و کسب تجربیات بینالمللی
5 ـ12 ـ حمایت از شبکههای دانشگاهی مردمنهاد در جهان اسلام در جهت حمایت از بیداری اسلامی به ویژه اتحادیه جهانی اساتید مسلمان دانشگاهها و سایر تشکلهای بینالمللی اساتید
6 ـ12 ـ توسعه فعالیتهای علمی بینالمللی از طریق افزایش سهم دانشگاهها با محوریت بیداری اسلامی
7ـ12 ـ حمایت از فعالان و فعالیتهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان جهان منطبق با آرمانهای انقلاب اسلامی
راهبرد 13:
گسترش فرهنگ جهاد، ایثار، شهادت و ترویج ارزشهای دفاع مقدس و زمینهسازی برای خدمترسانی به مستضعفین در دانشگاهها
اقدامات:
1ـ13 ـ تدوین مؤلفهها، شاخصها و ارزشهای دفاع مقدس، فرهنگ جهادی و روحیه بسیجی
2ـ13 ـ تدوین دستاوردهای علمی و فرهنگی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی و استفاده در متون و برنامههای درسی
3ـ13 ـ ترویج فرهنگ جهادی و تفکر بسیجی و زمینهسازی برای مشارکت حداکثری همه دانشگاهیان در برنامههای جهادی و خدمترسانی به محرومین و مستضعفین در عرصههای ملی و بینالمللی
4ـ13 ـ توسعه فعالیتهای علمی، فرهنگی، ادبی و هنری در حوزههای دفاع مقدس و تکریم مقام والای شهیدان
5 ـ13 ـ معرفی و تکریم جانبازان و ایثارگران و چهرههای حماسهساز دفاع مقدس و بسیجیـان موفق در عرصـههای علمـی و فرهنگـی به عنـوان الگـو بـرای نسـل جـوان دانشگاهی
راهبرد 14:
نهادینهسازی فرهنگ عفاف و حجاب، ساماندهی فضای عمومی دانشگاهها و حفظ شؤون محیط علمی دانشگاه
اقدامات:
1ـ14 ـ گسترش فرهنگ عفاف و حجاب با تأکید بر اجرای ضوابط، تکمیل و متناسبسازی آن با مقتضیات دانشگاهی و مراکز آموزشی و نظارت بر حُسن اجراء
2ـ14 ـ ایجاد ساز و کار ترویج، اجراء و به روز رسانی طرح انطباق و بازنگری و کارآمدسازی شاخصها و مراعات اصول آن در فرآیند اعتباربخشی بیمارستانها و مراکز بهداشتی
3ـ14 ـ اجرای دقیق و به روز رسانی استانداردها و آییننامههای پوشش و رفتار حرفهای در محیطهای آموزش و درمان دولتی و غیر دولتی
4ـ14 ـ حمایت از پژوهشها و فعالیتهای علمی و کاربردی در زمینه عفاف و حجاب در دانشگاهها
5 ـ14 ـ تشویق دانشگاهیان فعال دارای نوآوری و ابتکار در جهت ترویج و زمینهسازی فرهنگ عفاف و حجاب
6ـ14 ـ بازنگری و بهسازی در طراحی فضاها و بهینهسازی خدمات دانشگاه با هدف کاهش اختلاط غیرضروری دختر و پسر
7ـ14 ـ بهسازی محیطهای درمانی براساس معماری اسلامی ـ ایرانی به منظور ارتقای سلامت معنوی
8 ـ14 ـ ترغیب و حمایت از تأسیس و گسترش دانشگاههای ویژه دختران و پسران با رعایت عدالت و کیفیت آموزشی و حق انتخاب داوطلبانه خانوادهها
9ـ14 ـ تبیین و تدوین منشور حقوق بیمار و تکریم آن در فرآیند آموزش و درمان و رعایت احکام شرعی و آداب اسلامی
10ـ14 ـ استفاده از فرصتهای متون درسی مرتبط، جهت تبیین فلسفه، ارزش و موازین شرعی حجاب و عفاف با تأکید بر نتایج فردی و اجتماعی در محیط دانشگاه
11ـ14 ـ حمایت از طراحی، تولید، تأمین و دسترسی آسان به پوشش متناسب با ارزشهای اسلامی جهت توسعه فرهنگ عفاف و حجاب
12ـ14 ـ تبیین آثار مثبت و سازنده حجاب و عفاف در رشد علمی و اخلاقی جامعه در جهت اقناع جوانان دانشجو و درونیسازی حجاب و آگاهی بخشی در مورد آثار و پیامدهای منفی ترویج اخلاق جنسی غربی
13ـ14 ـ ایجاد ساز و کار اثربخش جهت ترویج و توسعه فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر متناسب با شؤونات دانشگاه اسلامی
14ـ14 ـ ساماندهی و سیاستگذاری فرآیند جذب دانشجویان مستعد، ارزشی و محجبه خارجی به ویژه از جهان اسلام و ارتقای وضعیت فرهنگی و سیاسی آنان
راهبرد 15:
اولویت دادن به پذیرش بومی دانشجویان و تقویت ارتباط دانشگاه با خانواده
اقدامات:
1 ـ 15 ـ طراحی و تدوین نظام تعامل خانواده و دانشگاه و تقویت زیرساختهای ارتباط بین دانشگاه و خانواده با تأکید بر فضای مجازی
2 ـ 15 ـ بازنگری در نظام پذیرش دانشجو بر مبنای سند آمایش در راستای تقویت بومی گزینی
3 ـ 15 ـ ارتقای سطح کیفی دانشگاههای بزرگ استانی جهت حفظ نخبگان در استانهای خود
4 ـ 15 ـ اطلاعرسانی از وضعیت تحصیلی دانشجویان به خانوادهها و ارتقای دانش و بینش و به ویژه مسؤولیت پایانناپذیر تربیتی والدین در قبال فرزندان دانشجو
راهبرد 16:
اهتمام بر اصل خانواده محوری و ترویج و تسهیل ازدواج دانشجویی و تبیین موازین دینی و اخلاقی ارتباط مشروع و برقراری محرمیت حسب شرایط و مقتضیات در جهت رفع نیازهای معقول و واقعی دانشجویان
اقدامات:
1ـ16 ـ تبیین اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام و ارائه راهحلهای اسلامی و اخلاقی برای روابط سالم دانشجویان در فضاهای دانشگاهی و برنامهریزی برای رفع اختلاطهای غیرضروری در محیطهای علمی و دانشگاهی
2ـ16 ـ تدوین متون درسی جهت طرح مباحث مرتبط با نیازها و مقتضیات زندگی مشترک و اصلاح و بازنگری متون مغایر با آن
3ـ16 ـ تقویت فرهنگ مشاوره و توسعه نهادهای مشاوره اخلاقی و دینی دانشجویان و برگزاری دورههای آموزشی متناسب با سبک زندگی اسلامی
4ـ16 ـ آسیبشناسی و پایش ازدواجهای دانشجویی و یافتن راهکارهایی برای توسعه و ترویج آن
5 ـ16 ـ تهیه و تدوین پیوست فرهنگی خانواده محور در رشتههای مختلف
6ـ16 ـ تشویق و ترغیب ازدواج دانشجویی با رعایت اصل سادگی و الگوسازی آیین ازدواج آسان و آگاهانه
7ـ16 ـ شناسایی و هماهنگی نهادها، اشخاص و دستگاههای اجرایی برای تأمین امکانات و منابع مورد نیاز برای ازدواج دانشجویی
8 ـ16 ـ حمایت و تشویق دانشجویان متأهل و دارای فرزند در راستای ارتقای تحصیلی آنان
راهبرد 17:
تبیین و ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی با رویکرد تمدنسازی نوین اسلامی
اقدامات:
1ـ17 ـ آسیبشناسی سبک زندگی موجود و طراحی، تبیین و ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی و عناصر آن با تأکید بر سبک زندگی دانشگاهیان بر مبنای تمدنسازی نوین اسلامی
2ـ17 ـ ایجاد ساز و کار استفاده از ظرفیت متون درسی، منابع آموزشی و فعالیتهای فرهنگی به منظور تقویت معرفت، باور و عمل به سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی در دانشگاه
3ـ17 ـ تقویت فضایل اخلاقی و حرفهای مدیران و اعضای هیأت علمی و تحکیم نقش الگویی آنان در زمینه سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی
4ـ17 ـ ایجاد زمینه برای ایفای نقش مثبت دانشگاهها به ویژه اساتید در تبیین و ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی در جامعه
5 ـ17 ـ حمایت از پژوهشهای دانشگاهی مربوط به سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی
راهبرد 18:
تعظیم شعائر اسلامی و توجه خاص به نماز و مسجد محوری در فعالیتهای دینی، فرهنگی و علمی دانشگاه
اقدامات:
1 ـ 18 ـ ساماندهی و ارتقای عوامل مؤثر در توسعه و ترویج نماز و شعائر اسلامی در میان دانشگاهیان
2 ـ 18 ـ ساماندهی و حمایت مادی و معنوی از فعالیتها و محصولات فرهنگی، آموزشی و پژوهشی دانشگاهیان در حوزه نماز و شعائر اسلامی
3 ـ 18 ـ توسعه و تجهیز مساجد و نمازخانههای دانشگاهها و واحدهای مربوطه
4 ـ 18 ـ ساخت پردیس دانشگاهها با محوریت مسجد و طراحی الگوی مسجد دانشگاهی با رویکرد معماری اسلامی
5 ـ 18 ـ تجمیع فضاهای فرهنگی دانشگاهها با رویکرد مسجد محوری در فعالیتهای علمی و فرهنگی
6 ـ 18 ـ حمایت و تقویت هیأتهای دانشجویی در جهت تعظیم شعائر و عمق بخشیدن به فعالیتهای فرهنگی آنها
7 ـ 18 ـ متناسبسازی برنامههای علمی و آموزشی با فرهنگ نماز و روزه و تعظیم شعائر اسلامی
8 ـ 18 ـ تعمیق ابعاد معرفتی، معنوی و ارتقای روحیه تقواطلبی به عنوان مبنای تعظیم شعائر اسلامی
9 ـ 18 ـ ترویج و تشویق فرهنگ سبقت در خیرات و وقف با حمایت از خیرین و واقفین دانشگاهی و غیردانشگاهی و استفاده از انگیزههای آنان در ساخت و ارتقای مساجد
10 ـ 18 ـ جذب، تقویت و ارتقای دانش و مهارت ائمه جماعات در عرصههای علمی، فرهنگی و سیاسی
راهبرد 19:
ارتقای فرهنگ قرآن و عترت در بین دانشگاهیان به منظور انس با قرآن و تدبر و تفکر در آیات الهی و معارف اهل بیت (ع)
اقدامات:
1 ـ 19 ـ استخراج، تبیین و تدوین راهکارهای قرآن و عترت برای نهادینه کردن فرهنگ اسلامی
2 ـ 19 ـ تدوین ساز و کارها و اجرای شیوههای تشویقی حفظ و آشنایی با مفاهیم، ترجمه، تفسیر و تدبر در قرآن کریم
3 ـ 19 ـ حمایت از تدوین آموزههای قرآنی و معارف اهل بیت (ع) در متون درسی متناسب با رشتههای علمی
4 ـ 19 ـ تشکیل مراکز تحقیقاتی قرآنپژوهی و عترتپژوهی در حوزههای مختلف علوم
5 ـ 19 ـ حمایت از پایاننامهها، رسالهها و طرحهای تحقیقاتی بین رشتهای «قرآن و سنت» و علوم مختلف
6 ـ 9 ـ ایجاد ساز و کار علمی ـ آموزشی جهت به کارگیری آموزههای قرآنی و روایی در تولید علوم انسانی ـ اسلامی
7 ـ 19 ـ طراحی و تدوین سبک زندگی دانشگاهی بر مبنای آموزههای قرآن و معارف اهل بیت (ع)
راهبرد 20:
ساماندهی مقابله با جنگ نرم با تکیه بر مؤلفههای قدرت نرم انقلاب اسلامی
اقدامات:
1ـ20 ـ تبیین ابعاد گوناگون جنگ نرم دشمن و مؤلفههای قدرت نرم جمهوری اسلامی در محیط دانشگاهها
2ـ20 ـ شناسایی و بهرهگیری از شیوهها و فنون مبارزه با جنگ نرم و تبیین آن در دانشگاه و استفاده کارآمد از ابزار هنر در تقویت قدرت نرم
3ـ20 ـ طراحی برنامههای مختلف به منظور تقویت باورهای دانشگاهیان در مقابله با تهدیدات جنگ نرم دشمن
4ـ20 ـ رصد جریانهای فکری ـ فرهنگی و شناسایی پایگاههای مؤثر نفوذ جنگ نرم
5 ـ20 ـ حمایت از دانشگاهیان در عرصه تولید و نشر محتوا در مقابله با جنگ نرم به ویژه در فضای مجازی
6 ـ20 ـ ساماندهی فضای مجازی در محیط دانشگاهی و مدیریت آن براساس نظام جامع پدافند غیرعامل
7ـ20 ـ نهادینه نمودن نظام جامع پدافند غیرعامل و استفاده از اصول و ضوابط آن در سطوح مختلف دانشگاهی
8 ـ20 ـ ساماندهی و تبیین نقش و وظایف اساتید و دانشجویان به عنوان فرماندهان و افسران جنگ نرم
راهبرد 21:
طراحی و تدوین نظام جامع نظارت و ارزیابی مستمر فرهنگی ـ تربیتی دانشگاهها براساس شاخصهای اسلامی
اقدامات:
1ـ21 ـ تدوین شاخصها، فرآیندها و ساختارهای مناسب نظارت و ارزیابی نظام فرهنگی ـ تربیتی
2ـ21 ـ ایجاد ساز و کار نظارت و ارزیابی مستمر و هدفمند نظام فرهنگی ـ تربیتی در سه سطح «شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی»، «وزارتخانههای ذیربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی»
فصل ششم
نظام آموزشی
راهبرد 1:
برنامهریزی، تنظیم و بازنگری سرفصلها و تدوین متون و برنامهریزی آموزشی در تمامی شاخههای علوم براساس آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ1 ـ تشکیل کارگروههای تخصصی جهت راهبری فرآیند تحول متون آموزشی [از قبیل تدوین سرفصلها، متون و برنامهریزی، به روز رسانی و بازنگری دورهای، نظارت مستمر و تأمین استاد]با نگرش اسلامی
2ـ1 ـ اصلاح و بازنگری متون آموزشی با رویکرد تحول و ارتقای رشتههای گوناگون با اولویت علوم انسانی
3ـ1 ـ متناسبسازی و به روز رسانی روشهای برنامهریزی آموزشی و درسی و شیوههای یاددهی و یادگیری براساس آموزههای اسلامی
4ـ1 ـ تدوین پیشینه، فلسفه و معرفی دانشمندان برتر جهان اسلام و ایران در هر رشته و توسعه زمینه تعامل علم و دین
5 ـ1 ـ تدوین ضوابط و تأمین بستر آموزشی مناسب جهت تعامل مستمر و هدفمند عناصر علمی حوزه و دانشگاه
6 ـ1 ـ گنجاندن پیوستهای اخلاق اسلامی و حرفهای در برخی از متون تخصصی
7ـ1 ـ اختصاص دورههای آموزشی پژوهش محور و مسأله محور پیرامون نیازهای علمی «دانشگاه اسلامی» در مقاطع تحصیلات تکمیلی با نظارت کارگروههای تخصصی
8 ـ1 ـ ایجاد زمینه مشارکت فعال و همه جانبه اساتید حوزه و دانشگاه و نهادهای علمی مستقل با نظارت کارگروههای تخصصی برای تولید و بازنگری برنامه درسی
راهبرد 2:
هدایت و تحول نظام برنامهریزی آموزشی و متون درسی به سمت تقویت فضایل اخلاقی و اعتماد به نفس و تقویت باورهای دینی و التزام به مسؤولیتهای اجتماعی
اقدامات:
1ـ2 ـ بازطراحی دورههای آموزشی و ارتقای روشهای آموزشی با قابلیت تقویت باورهای دینی، ابعاد هویتی، مسؤولیتهای اجتماعی و مهارتهای زندگی اسلامی
2ـ2 ـ تدوین منشور اخلاقی و حرفهای براساس مبانی اسلامی
3ـ2 ـ نهادینهسازی نقش تربیتی استاد و ایجاد زمینه تحقق آن در فرآیند آموزشی
4ـ2 ـ تعظیم مناسک و شعائر اسلامی در برنامهریزیهای آموزشی
5 ـ2 ـ متناسبسازی مدت تحصیل در رشتههای مختلف با تحولات علمی
6 ـ2 ـ تدوین نظریات مبتنی بر جهانبینی اسلامی و بازخوانی و بازسازی بنیانهای نظری حوزههای مختلف علمی در رشتههای درسی به منظور پالایش متون مغایر با ارزشهای دینی
7ـ2 ـ معرفی مواریث و مفاخر دینی، علمی و فرهنگی ـ تاریخی و معاصر و بهرهگیری از دستاورد آنها در تدوین برنامهها و متون درسی
8 ـ2 ـ افزایش سهم دروس اختیاری و تنوعبخشی آنها در جهت همافزایی دانش، مهارت و نگرش دانشآموختگان و تقویت فضایل اخلاقی و باورهای دینی
9ـ2 ـ حفظ حدود، آداب و موازین شرعی و کاهش اختلاط در برنامهها و فضاهای آموزشی
راهبرد 3:
فراگیر نمودن نهضت نقد علمی در نظام آموزشی و ترویج رویکرد نقادانه علمی در مواجهه با نظریهها و متون موجود
اقدامات:
1ـ3 ـ ایجاد مرکز سیاستگذاری، ساماندهی و نظارت هدفمند ترجمه متون علمی و آموزشی با رویکرد نقد و تحلیل، مبتنی بر آموزههای اسلامی
2ـ3 ـ تدوین سیاستهای توسعه و راهبری نهضت نقد با اولویت علوم انسانی و هنر در سه بعد ساختار، محتوا و منابع
3ـ3 ـ تدوین سیاستها و ساز و کارهای تشویق و حمایت از نظریهپردازان و منتقدان علمی
4ـ3 ـ تدوین راهکارهای اجرایی تقویت روحیه نقد و پرسشگری در دانشجویان
5ـ3 ـ طراحی، تدوین و برگزاری دورههای آموزشی فلسفههای مضاف به ویژه در علوم انسانی
6ـ3 ـ گسترش و توسعه کرسیهای نقد، مناظره و نظریهپردازی
راهبرد 4:
طراحی فرآیند آموزش با عنایت به پرورش انواع استعدادها و پرورش قدرت ابتکار، خلاقیت و نوآوری
اقدامات:
1 ـ 4 ـ اصلاح نظام آموزشی حافظه محور و اهتمام بر رویکرد مسأله محور و خلافیتپرور
2ـ4 ـ طراحی ساز و کار نهادینهسازی روحیه تحقیق در پایاننامههای تحصیلات تکمیلی
3ـ4 ـ تقویت جایگاه رشتههای علوم انسانی و ایجاد ساز و کار هدایت استعدادهای برتر به سمت ادامه تحصیل در رشتههای علوم انسانی و جذب و نگهداری بهینه آنان
4ـ4 ـ طراحی ساز و کار هدایت تحصیلی انعطافپذیر متناسب با استعدادها و علایق دانشجویان
5 ـ4 ـ طراحی نظام ترغیب و تشویق اساتید و دانشجویان در جهت افزایش خلاقیت و نوآوری
6 ـ4 ـ طراحی نظام ارزیابی استعداد دانشجویان و سطحبندی انواع استعدادها جهت ورود به رشتههای متناسب
7ـ4 ـ طراحی نظام نوین ارزیابی آموزشی دانشجویان جهت شکوفایی خلاقیت در آنان
8 ـ4 ـ حمایـت از تأسیس و فعالیت مراکز نخـبهپرور در حوزههای علوم به ویژه علوم انسانی
9ـ4 ـ تأکید بر تقویت خلاقیت و نوآوری اساتید در تدوین طرح نامه دروس
10ـ4 ـ متناسبسازی واحدهای روش تحقیق در رشتههای مختلف
11ـ4 ـ اتخاذ تدابیر لازم جهت به کارگیری اساتید توانمند علمی در سطح کارشناسی
راهبرد 5:
آگاهی از آخرین دستاوردهای علمی بشر و بهرهگیری از آنها متناسب با ارزشهای اسلامی برای استفاده در مراکز آموزش عالی
اقدامات:
1 ـ 5 ـ تأسیس و تأکید بر رشتههای پژوهشمحور در مقاطع تحصیلات تکمیلی در رشتههای مختلف علوم در راستای نوآوری و تولید علم متناسب با نیازها و مقتضیات کشور
2 ـ 5 ـ حمایت مادی و معنوی برای به کارگیری دستاوردهای جدید و معتبر علمی و آموزشی در جهت رفع نیازهای بومی کشور
3 ـ 5 ـ زمینهسازی برای انتقال دانش و نتایج تحقیقات کاربردی جهت تولید محتوا و متون علمی در دانشگاهها
4 ـ 5 ـ فراهم آوردن زیرساختها و امکانات لازم برای بهرهگیری از فناوریهای نوین و پیشرفته در سطح کشور و به روز رسانی تجهیزات آزمایشگاهها و کارگاهها در تراز جهانی
5 ـ 5 ـ تعامل علمی و هدفمند با مراکز آموزشی، پژوهشی و فناوری معتبر بینالمللی به ویژه در جهان اسلام
راهبرد 6:
طراحی، تبیین و تدوین نظام جامع اخلاق و فقه پزشکی و سلامت معنوی براساس آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ6 ـ تدوین فلسفه، فقه و اخلاق پزشکی براساس آموزههای اسلامی با بهرهگیری از منابع علمی و تجارب دانشگاهها و حوزههای علمیه
2ـ6 ـ انسجامبخشی و کارآمدسازی ساختار حوزه اخلاق پزشکی به منظور توسعه، ترویج، نظارت و ارزیابی در تمامی شؤون به ویژه آموزش و درمان در سطوح ملی، ستاد و صف
3ـ6 ـ طراحی، تبیین و تدوین شاخصهای سلامت معنوی و ارتقای سلامت معنوی بیماران و جامعه پزشکی و سلامت عمومی جامعه متناسب با آموزههای اسلامی
4ـ6 ـ طراحی نظام تشویق پزشکان متعهد و معرفی الگوهای برتر اخلاق پزشکی و سلامت معنوی
5ـ6 ـ ایجاد و گسترش محیطهای معنوی و مراکز مشاوره دینی
راهبرد 7:
ایجاد و اصلاح رشتههای تحصیلی کاربردی و متناسب با نیازهای جامعه اسلامی و بومیسازی آنها و تقویت بُعد کارآفرینی و افزایش اشتغال مولد و پایدار
اقدامات:
1ـ7 ـ بازنگری در رشتههای تحصیلی بر مبنای تقاضای اجتماعی، نیازهای بازار کار و تحولات و رویکردهای نوین آموزشی
2ـ7 ـ جهتدهی به متون آموزشی، مقالات علمی و پایاننامههای تحصیلات تکمیلی با رویکرد مسأله محور و ناظر بر نیازهای دارای اولویت کشور
3ـ7 ـ طراحی و ایجاد علوم و فنون میان رشتهای با توجه به نیازهای روز جامعه و فضای علمی کشور
4ـ7 ـ انجام پایش و ارزیابی کیفیت و کارآمدی برنامههای آموزشی
5 ـ7 ـ تقویت و توسعه به کارگیری زبان فارسی در متون علمی دانشگاهی و تبدیل زبان فارسی به زبان مرجع علم
6 ـ7 ـ حمایت از تدوین کتب و متون مرجع به زبان فارسی قابل رقابت جهانی جهت اقتدار و مرجعیت علمی
7ـ7 ـ ایجاد ساز و کار تولید و تدوین متون مرجع علمی در رشتههای مختلف به زبان فارسی
8 ـ7 ـ حمایت از تولید و کاربردی کردن علوم انسانی با جهتگیری اسلامی
9ـ7 ـ تبیین پیامدهای فرهنگی و اجتماعی رشتههای تحصیلی و نظریههای علمی و برنامهریزی جهت تدوین نظریههای کارآمد و مناسب
10ـ7 ـ تولید متن و محتوای کارآفرین و ارتقای فرهنگ کارآفرینی از طریق تعامل دانشگاهها با نهادها و بنگاههای اقتصادی ـ اجتماعی در برنامهریزیهای آموزشی
راهبرد 8:
تحول و نوسازی رشتههای دانشگاهی براساس عدالت آموزشی و آمایش سرزمین
اقدامات:
1 ـ 8 ـ تهیه و تدوین سند تحول آموزش عالی مبتنی بر آمایش سرزمین و حمایت از اجرایی شدن آن
2 ـ 8 ـ تقویت و به روز رسانی سامانه هوشمند ملی و منطقهای جذب اساتید متخصص و متعهد و توزیع آنها براساس سند آمایش و نقشه جامع علمی کشور
3 ـ 8 ـ ایجاد ساز و کار لازم جهت بهرهگیری از مزیتهای نسبی و رقابتی دانشگاهها با توجه به نیازهای متفاوت مناطق مختلف کشور مبتنی بر آمایش سرزمین
4 ـ 8 ـ ارزیابی دورهای مجوزهای تأسیس رشتههای علمی و لغو مجوز مراکز فاقد حداقل ضوابط و استانداردهای علمی و آموزشی
5 ـ 8 ـ اصلاح ساز و کار پذیرش و هدایت تحصیلی دانشجویان براساس مقتضیات بومی فردی پسران و دختران
6 ـ 8 ـ هدفمندسازی هزینههای تحصیلی در دانشگاههای کشور با رویکرد عدالت آموزشی و ایجاد تسهیلات ویژه برای دانشجویان استعدادهای درخشان جهت پویایی و جلوگیری از رکود علمی
راهبرد 9:
تسریع ضابطهمند فرآیند جذب، تربیت، ارتقاء و نظارت و ارزیابی مستمر اعضای هیأت علمی
اقدامات:
1 ـ 9 ـ بازنگری و ارزیابی دورهای شاخصها، ضوابط و مقررات جذب اعضای هیأت علمی
2 ـ 9 ـ ایجاد ساز و کار لازم برای حضور تماموقت اعضای هیأت علمی در دانشگاهها و افزایش تعاملات علمی استاد و دانشجو در خارج از کلاس با تأکید بر شاگردپروری
3 ـ 9 ـ طراحی ساز و کارهای لازم به منظور شناسایی و هدایت دانشجویان واجد شرایط جذب (علمی، مهارتی، فرهنگی و اعتقادی)
4 ـ 9 ـ طراحی و اجرای دورههای دانشافزایی اعضای هیأت علمی در مسیر ارتقای حرفهای و بینشی ایشان
5 ـ 9 ـ اولویتبخشی به جذب استعدادهای درخشان و نخبگان واجد شرایط (علمی، فرهنگی و اعتقادی) به عنوان هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی
6 ـ 9 ـ ارتقای مستمر دانش و مهارتهای تخصصی و معرفت دینی، سیاسی و اجتماعی اعضای هیأت علمی با تأکید بر رشته تخصصی آنان
7 ـ 9 ـ تدوین نظام جامع ارزیابی مستمر و هدفمند و تدوین شاخصهای فعالیتهای علمی ـ فرهنگی اساتید و بازخورد نتایج آن به منظور ارتقای اعضای هیأت علمی
راهبرد10:
نهادینهسازی تعامل آموزشی بین حوزه و دانشگاه
اقدامات:
1ـ10 ـ طراحی و برنامهریزی دورههای آموزشی و فرصت مطالعاتی مشترک میان حوزه و دانشگاه
2ـ10 ـ ایجاد و ارتقای ساز و کار لازم جهت تعامل فراگیر و فعال حوزه و دانشگاه در ابعاد مختلف [ از قبیل استاد، برنامهریزی دوره دانشافزایی، تعریف مسائل اساسی و فلسفی زیربنایی فلسفه علوم و همکاری در حل آنها]
3ـ10 ـ طراحی بانک اطلاعات علمی و آموزشی حوزه و دانشگاه به منظور اطلاعرسانی متقابل
4ـ10 ـ شناسایی و معرفی ظرفیتهای علمی و آموزشی حوزه و دانشگاه به یکدیگر
5 ـ10 ـ ایجاد زمینه به کارگیری متقابل استاد معین در حوزه و دانشگاه
6 ـ10 ـ حمایت و توسعه حوزههای علوم اسلامی دانشگاهیان و استفاده از ظرفیت آنها در جهت ارتقای سطح آموزش عالی کشور
7ـ10 ـ همکاری و تعامل حوزه و دانشگاه در تدوین، بازنگری و اصلاح متون علوم انسانی و برنامههای درسی
8 ـ10 ـ حمایت از همکاری علمی مشترک حوزویان و دانشگاهیان در عرصههای علمی و آموزشی
راهبرد11:
بسترسازی و تقویت ساختارهای حمایتی برای رشد هنر اسلامی و حمایت از آموزشهای نظری و کاربردی در حوزه هنر متعهد
اقدامات:
1ـ11 ـ تدوین متون آموزشی در زمینه هنر براساس مبانی اسلامی با همکاری حوزههای علمیه
2ـ11 ـ توسعه هدفمند رشته هنر متناسب با منابع علمی، تجربیات ملی، مدرسان دارای صلاحیت عمومی و توانایی حرفهای و نیازمندیهای جامعه اسلامی
3ـ11 ـ حمایت و هدایت از تولیدات هنر متعهد از جمله پایاننامههای دانشجویی با رویکرد معرفی ارزشهای دینی، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
4ـ11 ـ تأسیس و تقویت حوزههای میان رشتهای هنر و دیگر رشتههای علوم براساس آموزههای اسلامی به ویژه فلسفه، فقه و اخلاق
5 ـ11 ـ تدوین، گسترش و تعمیق دروس مربوط به مبانی نظری هنر اسلامی به ویژه فلسفه هنر
6 ـ11 ـ حمایت از رشتههای هنری محلی و منطقهای در چارچوب فرهنگ اسلامی ـ ایرانی
7ـ11 ـ حمایت از تأسیس رشتهها و مراکز آموزشی هنر اسلامی با مشارکت حوزههای علمیه
8 ـ11 ـ ایجاد ظرفیتهای متناسب با شعر و ادبیات فارسی در رشتههای هنر
9ـ11 ـ ایجاد ساز و کار لازم جهت بررسی و سنجش استعدادها و صلاحیتهای علمی و اخلاقی در رشتههای هنری در پذیرش دانشجو
10ـ11 ـ مستندسازی تجربیات عملی و هنرهای در حال فراموشی و تبدیل آن به متون و برنامههای درسی هنر
11ـ11 ـ تدوین ساز و کارهای تشویقی اساتید پیشکسوت و آفریننده آثار بدیع هنری
راهبرد 12:
توسعه رشتههای تخصصی به منظور تبیین و صیانت از آموزهها، تجربیات و دستاوردهای انقلاب اسلامی و ارزشهای دفاع مقدس
اقدامات:
1ـ12 ـ ایجاد و گسترش واحدهای درسی و رشتههای تخصصی در رابطه با تجربیات [پزشکی جنگ، مهندسی جنگ و. . .] انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
2ـ12 ـ هدایت و حمایت از پایاننامههای مرتبط با تجربیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
راهبرد13:
تحول هدفمند فرصتهای مطالعاتی، نظام راتبه تحصیلی (بورس) و اعزام، ساماندهی و هدایت علمی ـ فرهنگی دانشجویان خارج از کشور با توجه به نیازها و اولویتهای کشور
اقدامات:
1ـ13 ـ استفاده بهینه و هدفمند از فرصت بورسیهها در خارج از کشور به عنوان ایجاد خط ارتباطی مؤثر و نظاممند دانشگاهها با نظامهای علمی و فناوری سایر کشورها
2ـ13 ـ ایجاد نظام جامع و هدفمند در اعزام بورسیهها در راستای اولویتهای فرهنگی ـ تربیتی، آموزشی، پژوهش و فناوری نقشه جامع علمی کشور و مأموریتگرایی در اعزام بورسیهها
3ـ13 ـ ساماندهی فرهنگی و علمی دانشجویان خارج از کشور و ایجاد سامانه ملی نظام راتبه تحصیلی و اعزام دانشجویان و تعامل پویا با آنان
4ـ13 ـ اصلاح و تکمیل سیاستهای اعزام دانشجویان براساس اولویتهای علمی، فرهنگی و اقتصادی کشور
5 ـ13 ـ ساماندهی فرصتهای مطالعاتی و حضور در کنفرانسهای بینالمللی اعضای هیأت علمی در راستای اولویتهای نقشه جامع علمی کشور
6ـ13 ـ هدایت، تکمیل و تقویت شبکه رایزنی علمی و فناوری خارج از کشور
راهبرد 14:
فراهم آوردن ساز و کار کارآمد اعطای بورس و جذب دانشجویان و نخبگان خارجی و برنامهریزی خاص برای ایشان با توجه به اهداف جهانی انقلاب اسلامی در ابعاد علمی و فرهنگی
اقدامات:
1ـ14 ـ توسعه و ارتقای سامانه شناسایی، جذب، بورس و پیگیری تحصیل و ارزیابی حین تحصیل دانشجویان خارجی به لحاظ علمی و فرهنگی با همکاری و هماهنگی دستگاههای ذیربط
2ـ14 ـ ساماندهی و سیاستگذاری فرآیند جذب و ارتقای وضعیت فرهنگی دانشجویان مستعد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به ویژه در جهان اسلام
3ـ14 ـ ایجاد مدیریت ویژه به لحاظ استاد، برنامه و پیوست فرهنگی و متولی برای دانشجویان خارجی
4ـ14 ـ ایجاد زمینه تحصیل دانشجویان خارجی در دانشگاههای واجد شرایط کشور
5 ـ14 ـ تدوین و ارائه دروس عمومی خاص دانشجویان خارجی، متناسب با فرهنگ آنان و با تأکید بر تبیین آرمانهای انقلاب اسلامی و منظومه فکری حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری
6 ـ14 ـ ایجاد ساز و کار مناسب و هدفمند برای ارتباط مستمر با دانشآموختگان خارجی پس از فراغت از تحصیل
7ـ14 ـ ایجاد و گسترش فضای مجازی مطلوب جهت جذب و پذیرش مجازی دانشجویان
راهبرد 15:
فراهم آوردن فرصتهای رسمی و ضابطهمند جهت انتقال تجربیات و مطالعات برون دانشگاهی به دانشگاهها
اقدامات:
1 ـ 15 ـ تشکیل بانک اطلاعاتی و شناسایی اشخاص حقیقی و حقوقی و ارزیابی و بررسی صلاحیتها و بهرهمندی از ظرفیت آنها در دانشگاهها
2 ـ 15 ـ ایجاد ساز و کار مطلوب جهت رصد و سنجش و اعتبارسنجی علوم و مهارتهای غیردانشگاهی و تجربی
3ـ15 ـ ایجاد ساز و کار به کارگیری و تبدیل مهارتهای مختلف به دانشهای مدون در دانشگاهها
4 ـ 15 ـ حمایت از محصولات و دستاوردهای مطلوب و معتبر اشخاص و مراکز غیر دانشگاهی
راهبرد 16:
ساماندهی و ارتقای مؤسسات آموزشهای عالی آزاد براساس آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ16 ـ تدوین ضوابط و صدور مجوز مشروط و قابل تمدید برای مؤسسات آموزش عالی آزاد
2ـ16 ـ تدوین استانداردها و شاخصها جهت نظارت و ارزیابی و تمدید مجوز مؤسسات آموزش عالی آزاد
3ـ16 ـ ساماندهی و تدوین ضوابط آموزشی (استاد، دانشجو و متون) و فضای آموزشی ـ فرهنگی مؤسسات آموزش عالی آزاد
4ـ16 ـ حمایت، هدایت و کارآمدسازی مؤسسات آموزشی آزاد جهت رفع نیازهای کشور و تسهیل در برقراری ارتباطات علمی، فناوری و فرهنگی
راهبرد 17:
اصلاح و تکمیل نظام نظارت و ارزیابی مستمر متون و برنامههای آموزشی متناسب با آموزههای اسلامی
اقدامات:
1ـ17 ـ تدوین شاخصهای بومی و شیوه ارزیابی و نظارت بر متون و برنامههای نظام آموزشی
2ـ17 ـ تدوین شاخصها، فرایندها و ساختارهای مناسب نظارت و ارزیابی راهبردها و اقدامات نظام آموزشی
3ـ17 ـ اصلاح فرایندها و ساختارهای مرتبط در ارزیابی متون آموزشی
4ـ17 ـ ایجاد انسجام و هماهنگی و تمرکز در سیاستگذاری و برنامهریزی در زمینه نظارت و ارزیابی مستمر نظام آموزش
5ـ17 ـ ارزیابی مستمر متون و برنامههای آموزشی
6ـ17 ـ تربیت نیروی متخصص در زمینه برنامهریزیهای آموزشی
7ـ17 ـ ایجاد ساز و کار نظارت و ارزیابی مستمر و هدفمند نظام آموزشی در سه سطح «شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی»، «وزارتخانههای ذیربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی»
فصل هفتم
نظام پژوهش و فناوری
راهبرد1:
ساماندهی نظام جامع پژوهش و فناوری با تأکید بر گسترش مرزهای دانش مبتنی بر آموزههای اسلامی و بومی، با توجه به نیازها و اقتضائات جامعه اسلامی
اقدامات:
1ـ1 ـ تدوین طرح جامع پژوهشی دانشگاهها براساس مزیتهای نسبی و رقابتی در چارچوب نقشه جامع علمی کشور
2ـ1 ـ تدوین شاخصهای متمایزکننده پژوهش و فناوری «دانشگاه اسلامی»
3ـ1 ـ طراحی نظام نوین پژوهش و فناوری در دانشگاه مبتنی بر نقشه جامع علمی کشور و آموزههای اسلامی
4ـ1 ـ یکپارچهسازی سیاستهای پژوهش و فناوری و شبکهسازی برای افزایش سهم آن در اقتدار و سرمایههای ملی
5 ـ1 ـ بهینهسازی ساختار مدیریتی برای تحقق نظام پژوهش و فناوری
راهبرد2:
طراحی نظام موضوعات و اولویتهای پژوهشی و ساماندهی فرایندهای آن با اولویت علم بومی و علم دینی
اقدامات:
1ـ2 ـ طراحی نظام و ایجاد ساختار مطلوب برای اولویتها و موضوعات پژوهشی مورد نیاز «دانشگاه اسلامی» و جامعه اسلامی
2ـ2 ـ ایجاد ساختار آیندهپژوهی در کلیه موضوعات علمی و هدایتبخشی از پژوهشها به سمت آن
3ـ2 ـ برنامهریزی برای رصد علم و فناوری در سطح ملی و جهانی با تأکید بر آیندهپژوهی
4ـ2 ـ تبیین و ترویج روشهای تحقیق علم دینی در محیطهای علمی و دانشگاهی
5 ـ2 ـ تبیین و تدوین فلسفه علم بر مبنای جهانبینی اسلامی و تدوین فلسفههای مضاف و تعیین جهتگیری علوم مبتنی بر جهتگیری اسلامی با رویکرد تطبیقی
6 ـ2 ـ طراحی سامانه جامع نظام موضوعات پژوهشی مرتبط با فرایند اسلامیسازی با محوریت قرآن و عترت
7ـ2 ـ اولویت دادن به پژوهشهای مورد نیاز جهت اصلاح، تکمیل و تأمین متن و محتوای نظامات چهارگانه دانشگاه اسلامی
8 ـ2 ـ طراحی «نظام طبقهبندی علم از نگاه اسلامی» و ترسیم درخت دانش و مهارت در حوزه تولید علم دینی و شناخت محققین برجسته آن
9ـ2 ـ طراحی و مدیریت شبکه دانش میان حوزه و دانشگاه و سایر مجامع علمی در جهت تحقق علم دینی
10ـ2 ـ تقویت و ساماندهی فرایندها و نظام همکاری علمی ـ پژوهشی حوزه و دانشگاه با تأکید بر پژوهشهای بین رشتهای
11ـ2 ـ تدوین ساز و کارهای عملیاتی برای تشکیل گروههای تحقیقاتی با تعامل بین متخصصان حوزوی و دانشگاهی و همکاری پژوهشی مشترک و شبکهسازی در جهان اسلام و توسعه در عرصه بینالمللی
12ـ2 ـ حمایت از تأسیس ساختارهایی مانند پژوهشکدهها، قطبها و انجمنهای علمی بین رشتهای مأموریتگرا در حوزههای علم و دین با حضور محققانِ حوزه و دانشگاه
13ـ2 ـ هماندیشیهای مشترک میان دانشمندان علوم انسانی، علوم پایه و طبیعی با دانشمندان علوم دینی
14ـ2 ـ کارآمد نمودن دیپلماسی علم و فناوری در عرصه جهانی به ویژه جهان اسلام
راهبرد 3:
تقویت و ارتقای جایگاه پژوهش، تولید علم و فناوری و نهضت نرمافزاری و بسط روحیه پژوهشگری در دانشگاه در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی
اقدامات:
1ـ3 ـ فرهنگسازی به منظور ارتقای جایگاه پژوهش و پژوهشگر
2ـ3 ـ هدفمندسازی نظام ارتقاء و تشویق دانشگاهها، اساتید و دانشجویان بر مبنای تولید علم و فناوری
3ـ3 ـ هدایت و حمایت از پژوهشها، پایاننامهها و رسالهها در جهت تولید علم نافع، مسأله محور و محصول محورِ مورد نیاز جامعه
4ـ3 ـ تقویت و حمایت از پژوهشگران در کلیه سطوح برای احراز جایگاههای نخبگانی و بهرهمندی از مزایای مادی و معنوی آن
5 ـ3 ـ ایجاد ساز و کار و زیرساخت لازم برای رقابت مؤثر و کارآمد دانشگاهها و پژوهشگاهها و پژوهشگران در سطوح بینالمللی جهت دستیابی به مرجعیت علمی
6 ـ3 ـ شبکهسازی علمی و مدیریت شبکه علمی دانشمندان جهان اسلام در جهت احیای تمدن اسلامی
7ـ3 ـ جلب مشارکت خیرین و تشویق جامعه به سمت وقف در حوزههای پژوهشی
راهبرد4:
ساماندهی و هدفمندسازی برنامههای پژوهشی براساس مزیتهای نسبی و رقابتی و مأموریتگرایی دانشگاهها و مراکز پژوهشی
اقدامات:
1ـ4 ـ تدوین نگاشت نهادی و نگاشت دانشی برای فعالیتهای پژوهشی کشور مبتنی بر اقتضائات آمایش سرزمین و دانش تمدنی
2ـ4 ـ تشکیل سامانه ملی مدیریت پژوهش و فناوری و تجهیزات آزمایشگاهی
3ـ4 ـ پایش مستمر برنامههای پژوهشی متناسب با تحولات علمی و همسو با نیازهای جامعه اسلامی
4ـ4 ـ ایجاد شبکههای پژوهشی ملی، منطقهای و بینالمللی برای انتشار و تبادل دانش و فناوری متناسب با اولویت تولید دانش تمدن ایرانی اسلامی و بهرهگیری از فرصتهای جهانی
5 ـ4 ـ ایجاد ساز و کار مناسب جهت واگذاری طرحهای پژوهشی به دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی کشور براساس مزیتهای نسبی و رقابتی
6 ـ4 ـ ساماندهی و هدایت پژوهشهای دانشگاهی و مراکز پژوهشی به سوی مأموریتگرایی، همافزایی، شبکهسازی و افزایش سهم آن در اقتدار و سرمایههای ملی
7ـ4 ـ بازتعریف نظام بودجهبندی پژوهشی دانشگاهها براساس تطابق اثربخشی خروجیهای پژوهشی و تأمین نیازهای جامعه براساس مأموریتها و مزیتهای نسبی هر دانشگاه و مؤسسات پژوهشی
8 ـ4 ـ حمایت از ایجاد و توسعه شبکههای پژوهشی و فناوری و آزمایشگاهی و مراکز خدمات تخصصی به منظور افزایش تعاملات و تسهیل انتقال و انتشار دانش
راهبرد 5:
ساماندهی نظام موضوعات پژوهشها، پایاننامهها، رسالهها و فرایند راهنمایی کارآمد جهت رفع نیازهای مادی و معنوی جامعه اسلامی با تأکید بر پیوستگی آموزش و پژوهش
اقدامات:
1 ـ 5 ـ طراحی ساز و کار ضابطهمند نمودن تصویب موضوعات پایاننامهها در چارچوب نظام موضوعات پژوهشی کشور
2 ـ 5 ـ طراحی بانک جامع اطلاعات پژوهشها، پایاننامهها و رسالهها به صورت فرابخشی جهت ارتقای مالکیت فکری و ارتقای نوآوری
3 ـ 5 ـ الزام هدایت پایاننامهها و رسالههای دانشجویان تحصیلات تکمیلی به پروژههای مسأله محور و مورد نیاز جامعه مبتنی بر ارزشهای اسلامی در بخشهای صنعتی، اقتصادی، کشاورزی، خدماتی، اجتماعی و رفاهی
4 ـ 5 ـ حمایت از پایاننامههای مسأله محور و اثربخش مرتبط با نیازهای کشور
5 ـ 5 ـ بهرهگیری از نتایج و یافتههای پژوهشی و پایاننامهها و رسالهها در فرایند آموزش
راهبرد 6:
ساماندهی و ارتقای منابع انسانی در حوزه پژوهش
اقدامات:
1ـ6 ـ تدوین معیار و شاخص برای پژوهشگران و تربیت مدیران پژوهشی عالم، کارآمد، خلاق و متعهد برای دانشگاه اسلامی
2ـ6 ـ طراحی نظام استعدادیابی و جذب پژوهشگران در آموزش عالی کشور
3ـ6 ـ توسعه دورههای تحصیلات تکمیلی پژوهش محور
4ـ6 ـ فراهم کردن زمینههای مناسب برای جذب نخبگان و فارغالتحصیلان دانشگاهی به عنوان عضو هیأت علمی پژوهشی در حوزه و دانشگاه و ارتقای جایگاه ایشان
5ـ6 ـ حمایت از دورههای مهارتافزایی و توسعه مهارتهای تحقیقاتی پژوهشگران
راهبرد 7:
ایجاد انگیزه الهی مبتنی بر آموزههای اسلامی برای عبور از مرزهای دانش، توسعه کارآفرینی علمی و تجاریسازی یافتههای پژوهشی
اقدامات:
1ـ7 ـ تدوین سند ملی تجاریسازی علم و فناوری در راستای تحقق نقشه جامع علمی کشور
2ـ7 ـ ارتقای جایگاه ارزش کار، توسعه فرهنگ تولید ثروت و ترویج فرهنگ کارآفرینی مبتنی بر آموزههای اسلامی
3ـ7 ـ افزایش روحیه کار جمعی و تبیین جایگاه ارزشی آن در آموزههای اسلامی برای به ثمر رساندن طرحهای بزرگ ملی
4ـ7 ـ سیاستگذاری و برنامهریزی به منظور ارتباط مستمر و همافزا بین سه جریان تولید، انتشار، کاربرد و توسعه دانش و تقویت فرایند تبدیل ایده به محصول
5 ـ7 ـ حمایت همه جانبه در ایجاد و توسعه شرکتهای زایشی دانشبنیان، پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد با تأکید بر کارآفرینی و تقاضا محوری
6 ـ7 ـ ایجاد و تقویت زیرساخت لازم جهت تشویق سرمایهگذاری بخش غیردولتی در انجام پژوهشهای دانشگاهی
راهبرد 8:
مأموریتگرایی و ارتقای نقش قطبها و انجمنهای علمی در فرایند تولید و توسعه فعالیتهای علمی و دینی دانشگاهها
اقدامات:
1 ـ 8 ـ ساماندهی و تقویت انجمنها و قطبهای علمی با تأکید بر ارزشهای اسلامی به منظور ایفای نقش مرجعیت علمی و توسعه، ترویج و انتشار علم و فناوری در کشور
2 ـ 8 ـ تقویت و هدایت نظاممند همکاریهای پژوهشی انجمنها و قطبهای علمی به منظور توسعه همکاریهای بینالمللی به ویژه با کشورهای جهان اسلام
3 ـ 8 ـ توسعه و ساماندهی قطبها و انجمنهای مشترک بین حوزه و دانشگاه، به منظور انجام فعالیتهای علمی ویژه و مأموریتگرا در حوزههای اولویتدار با رویکرد تحلیلی و انتقادی در جهت تمدنسازی اسلامی ـ ایرانی
راهبرد 9:
تحکیم و تقویت اخلاقورزی، رعایت هنجارهای پژوهشی و مالکیت فکری و معنوی در راستای نظام پژوهشی مبتنی بر آموزههای اسلامی
اقدامات:
1 ـ 9 ـ تدوین سند جامع اخلاق و رعایت هنجارهای اسلامی در ساحتهای گوناگون علم
2 ـ 9 ـ تدوین اصول، قوانین و آییننامههای مرتبط با اخلاق پژوهش در کلیه مراحل تحقیق، تولید علم، فناوری و تجاریسازی با تأکید بر ارتقای باورهای دینی
3 ـ 9 ـ تدوین ضوابط، قوانین و آییننامههای مرتبط با مالکیت فکری و معنوی در سطح ملی و بینالمللی براساس آموزههای دینی و مصلحت نظام اسلامی
4 ـ 9 ـ اصلاح ضوابط و فراهم آوردن ساز و کار الزامات برخورد قانونی با هر نوع کپیبرداری تولیدات علم و فناوری به ویژه در حوزه پایاننامهها و رسالهها
5 ـ 9 ـ نهادینهسازی رعایت مقررات، اصول و آموزههای اخلاقی حوزه پژوهش و مالکیت فکری
6 ـ 9 ـ ارائه راهکارهای مؤثر و کارآمد برای کاهش مداوم ناهنجاریهای مرتبط با حوزه پژوهش براساس پایش و نظارت مداوم
راهبرد10:
ارتقای کرسیهای نظریهپردازی و حمایت از تولیدات علمی خودکفا و تقویت مواجهه انتقادی با جریان ترجمهزدگی
اقدامات:
1ـ10 ـ تدوین و ترویج شاخصها و کارکردهای کرسیهای نظریهپردازی و طراحی الگو برای به کارگیری آن در تولید علم
2ـ10 ـ نهادینهسازی کرسیهای نظریهپردازی با رویکرد تولید محتوای کارآمد و گفتمانسازی علم دینی و نقد جریان ترجمهزدگی
3ـ10 ـ ارتقای خودباوری اساتید و دانشجویان برای اجتناب از تقلید، ترجمهزدگی و تعصب در حوزه تولید علم و به کارگیری علم
4ـ10 ـ ارائه راهکارهای مؤثر و فراهم کردن زیرساخت لازم برای نقد علم موجود در تولید علم جدید و به کارگیری آن در کلیه سطوح آموزش و پژوهش
5 ـ10 ـ نهادینه کردن تغییر در شیوههای آموزشی برای ایجاد روحیه نقد علمی در فراگیران دانش
6ـ10 ـ ساماندهی و تقویت نهضت ترجمه آثار پژوهشگران و دانشمندان ایرانی به زبانهای دیگر
7ـ10 ـ برنامهریزی برای تشویق استادان و پژوهشگران و دانشمندان به تولید آثار و کتب مرجع در سطح ملی و بینالمللی
8 ـ10 ـ زمینهسازی مطلوب در فضای دانشگاه جهت ارائه نظریههای بومی در رشتههای مختلف و متناسب با ارزشهای اسلامی
راهبرد 11:
ساماندهی نظام نوین نظارت و ارزیابی هدفمند و مستمر پژوهش در راستای اقتدار و مرجعیت علمی کشور
اقدامات:
1ـ11 ـ تدوین شاخصها و معیارهای علم و فناوری مبتنی بر آموزههای اسلامی و شاخصهای علمسنجی و اعتبارسنجی در راستای مرجعیت علمی کشور
2ـ11 ـ تدوین شاخصها، فرایندها و ساختارهای مناسب نظارت و ارزیابی راهبردها و اقدامات نظام پژوهش و فناوری مبتنی بر آموزههای اسلامی
3ـ11 ـ ایجاد ساز و کار نظارت و ارزیابی مستمر و هدفمند نظام پژوهش و فناوری در سه سطح «شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی»، «وزارتخانههای ذیربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی»
4ـ11 ـ طراحی و ایجاد سامانهای برای نظارت، ارزیابی و رتبهبندی دانشگاهها و پژوهشگران جهت استمرار پویایی آنها
فصل هشتم
نظام مدیریتی
راهبرد1:
طراحی و تدوین نظام جامع مدیریت اسلامی در دانشگاهها
اقدامات:
1ـ1 ـ طراحی الگوی مفهومی و عملیاتی مدیریتِ «دانشگاه اسلامی»
2ـ1 ـ طراحی ساختار نظاممند در عرصههای «فرهنگی ـ تربیتی»، «آموزشی»، «پژوهش و فناوری» و «مدیریتی» براساس مبانی دانشگاه اسلامی
3ـ1 ـ به روز رسانی، اصلاح و ارتقای آییننامههای مربوط به مدیریت دانشگاه و بازنگری مستمر آن
راهبرد2:
تعادل هدفمند در طراحی و برنامهریزی و طرح جامع دانشگاه با تأکید بر بُعد فرهنگی ـ تربیتی
اقدامات:
1ـ2 ـ تدوین و طراحی برنامه برای دستیابی به تعادل در نظامات چهارگانه و تدوین شاخصهای سنجش مدیریتی دانشگاه
2ـ2 ـ فراهم کردن زیرساختها و اختیارات قانونی برای رؤسای دانشگاهها در جهت تضمین موفقیت در نظامات چهارگانه دانشگاهی و دستیابی به توسعه پایدار
3ـ2 ـ ملزم نمودن دانشگاهها و نهادهای تصمیمگیر برای نظام آموزش عالی بر تهیه پیوست فرهنگی ـ تربیتی برای هر تصمیم کلان یا اقدام مدیریتی
4ـ2 ـ ارائه برنامه فرهنگی رؤسای دانشگاهها در فرایند تأیید صلاحیت به شورایعالی انقلاب فرهنگی
راهبرد 3:
ظرفیتسازی و مدیریت بهینه از مزیتهای دانشگاه و دانشگاهیان در تأمین منافع ملی و مصالح عمومی و حل مسائل کلان کشور
اقدامات:
1ـ3 ـ طراحی نظام همکاری دانشگاه با بخشهای مختلف برای حضور اثربخش دانشگاه در جامعه
2ـ3 ـ بازنگری و اصلاح ساختارهای قانونی و مدیریتی دانشگاهها در راستای امکانپذیر نمودن مشارکت حداکثری دانشگاهیان در تأمین مصالح و منافع ملی و حل مسائل کلان کشور
3ـ3 ـ فراهم ساختن امکانات، زیرساختها و حمایتهای لازم در جهت پاسخگویی دانشگاهها به نیازهای روزافزون علمی و تحقیقاتی کشور
4ـ3 ـ حمایت و تشویق مدیران فعال در به کارگیری ظرفیت دانشجویان، دانشآموختگان و اساتید در جهت حل مسائل کلان کشور
راهبرد 4:
نقشآفرینی فعال دانشگاهها در عرصههای علمی و فرهنگی در سطح بینالملل با اولویت تعامل با دانشگاههای جهان اسلام
اقدامات:
1ـ4 ـ تدوین نظامنامه فعالیتهای فراملی دانشگاههای واجد صلاحیت و واگذاری اختیارات لازم به رئیس دانشگاه برای رقابت در سطح بینالملل و انجام مأموریتهای فراملی
2ـ4 ـ ارزیابی و رتبهبندی دانشگاهها و شناخت مزیتهای رقابتی آنها در عرصههای بینالمللی
3ـ4 ـ معرفی توانمندیهای دانشگاههای کشور و ایجاد ظرفیتهای لازم جهت نقشآفرینی در سطح بینالمللی برای جذب نخبگان علمی، دانشجویان، اساتید و پژوهشگران از سراسر جهان
4ـ4 ـ تقویت حضور دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در مجامع، نهادها و انجمنهای بینالمللی با رعایت مصالح کشور
5ـ4 ـ تعامل و همکاری با دانشگاههای معتبر جهان در راستای ارتقای وضعیت علمی کشور با اولویت دانشگاههای جهان اسلام
راهبرد 5:
طراحی، بهسازی و متناسبسازی فضاهای کالبدی دانشگاه براساس معماری اسلامی ـ ایرانی و رعایت شرایط محیطی
اقدامات:
1 ـ 5 ـ تدوین شاخصهها و استانداردهای معماری دانشگاه اسلامی
2 ـ 5 ـ بهسازی و متناسبسازی فضاهای دانشگاهی منطبق با استانداردهای علمی، اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی
3 ـ 5 ـ تدوین و ابلاغ قوانین و مقررات مورد نیاز جهت رعایت استانداردهای معماری اسلامی ـ ایرانی
راهبرد 6:
تدوین شاخصها و ملاکهای اسلامی شایستهسالاری در مدیران دانشگاهی
اقدامات:
1ـ6 ـ تعیین ضوابط، شاخصها و ویژگیهای مدیران براساس تعهد، تخصص، مهارت و بینش سیاسی مبتنی بر مبانی اسلامی
2ـ6 ـ بازنگری و اصلاح مقررات با تأکید بر شایستهسالاری برای انتخاب، انتصاب، و ارتقای مدیران دانشگاهی
3ـ6 ـ تدوین شاخصها و ضوابط انتخاب و برکناری رؤسای دانشگاهها براساس مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی
4ـ6 ـ ایجاد ساز و کار و ساختار لازم در جهت آموزش، تربیت و ارتقای مدیر در تراز «دانشگاه اسلامی»
5 ـ6 ـ ارتقای مستمر ظرفیت و توان معرفتی، مدیریتی و فرهنگی مدیران دانشگاهی
6 ـ6 ـ نهادینهسازی اصول و ارزشهای اخلاق اسلامی در رفتار و عملکرد مدیران دانشگاهی
7ـ6 ـ سنجش میزان موفقیت مدیریت دانشگاهها در حل مسائل ملی و منطقهای و اعمال آن در ارتقای ایشان
راهبرد 7:
تدوین نظام جامع نظارت و ارزیابی هدفمند و مستمر نظام مدیریت اسلامی دانشگاهها
اقدامات:
1ـ7 ـ طراحی سامانه جامع نظارت و ارزیابی نظام مدیریت اسلامی دانشگاهها
2ـ7 ـ طراحی و ایجاد نظام تشویق و ارتقای رؤسا و مدیران دانشگاهی و تشویق سالانه آنان برمبنای نتایج نظارت و ارزیابی
3ـ7 ـ تدوین شاخصها، فرایندها و ساختارهای مناسب نظارت و ارزیابی راهبردها و اقدامات نظام مدیریتی
4ـ7 ـ ایجاد نهاد فرادانشگاهی جهت ارزیابی کیفی خروجی دانشگاهها برمبنای فلسفه و مأموریت دانشگاه اسلامی و تأکید بر بُعد فرهنگی ـ تربیتی
5 ـ7 ـ رتبهبندی دانشگاهها و مدیران آنها براساس معیارها و ضوابط تدوینشده
6 ـ7 ـ مستندسازی و انتشار فعالیتهای دانشگاهیان در چارچوب سند دانشگاه اسلامی با رعایت مصالح ملی
7ـ7 ـ ایجاد ساز و کار نظارت و ارزیابی مستمر و هدفمند نظام مدیریتی در سه سطح «شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی»، «وزارتخانههای ذیربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی»
فصل نهم
چارچوب نهادی و نظام اجرایی «سند دانشگاه اسلامی»
برای تحقق اهداف و برنامههای سند دانشگاه اسلامی در افق چشمانداز 1404، سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت بر فرایند اسلامی شدن دانشگاهها در چهار سطح به شرح زیر صورت میپذیرد:
الف) سیاستگذاری، نظارت و ارزیابی در سطح کلان
سیاستگذاری و تصمیمگیری کلان و نیز ارزیابی و نظارت راهبردی کلان فرایند اسلامی شدن دانشگاهها بر پایه این سند برعهده شورایعالی انقلاب فرهنگی میباشد.
شورایعالی انقلاب فرهنگی در صورت نیاز برای اصلاح و تصویب قوانین با مجلس شورای اسلامی تعامل خواهد داشت.
ب) برنامهریزی و نظام اجرایی فرابخشی
شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی با استفاده از همه ظرفیت آموزش عالی و سایر نهادها و امکانات کشور مسؤولیت بررسی، تصویب و ابلاغ سیاستهای اجرایی، طراحی ساز و کار تحقق اهداف، اصلاح ساختارها و فرایندهای مربوط، به روزآوری و ترمیم، هماهنگی و انسجام در سیاستها، برنامهها و نظارت بر حسن اجرای برنامههای تحول راهبردی فرایند اسلامی شدن را برعهده دارد و گزارش پیشرفت اجرای سند و چگونگی عملکرد دستگاههای مربوطه را به صورت سالانه به شورایعالی انقلاب فرهنگی ارائه میدهد.
ج) برنامهریزی، اجراء و فرهنگسازی ستاد
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و جهاد دانشگاهی مسؤولیت نهادینهسازی و اجرای سند دانشگاه اسلامی و طراحی و تدوین برنامههای اجرایی سند در دستگاه خود را برعهده دارند و حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این سند، برنامههای خود را به تصویب شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی خواهند رساند.
د) اجراء و پیگیری
دانشگاهها، پژوهشگاهها و مؤسسات آموزشی موظفاند در چارچوب سیاستهای اجرایی شورای اسلامی شدن و مراکز آموزشی، طرحها، برنامهها و بازخوردهای خود را برای اجرای این سند تدوین و برای بررسی و تصویب به ستاد مربوطه خود تسلیم نمایند.
شورایعالی انقلاب فرهنگی و به تبع آن وزارتخانههای ذیربط و شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی بایستی حمایت دستگاههای رسانهای و اجرایی و استمداد از آنها برای فرهنگسازی و پیگیری مصوبات، اقدامات لازم را به عمل آورند.
این مصوبه مشتمل بر یک مقدمه و نه فصل در جلسه 735 مورخ 25/4/1392 شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
رئیس جمهور و رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی ـ محمود احمدینژاد
+ نوشته شده در پنجشنبه ۱۳۹۲/۰۶/۲۸ ساعت 9:28 توسط دانشجو
|